's-Hertogenbosch

Als stichtingsjaar van 's-Hertogenbosch (in het Frans Bois le Duc) wordt het jaartal 1185 aangehouden. De stad is ontstaan in de buurtschap Orthen en was vooral bedoeld als noordelijk verdedigingspunt in Brabant tegen Gelre en Holland. 's-Hertogenbosch werd al snel een centrum van de handel en ambacht in de gehele meierij van den Bosch waardoor het na Brussel, Leuven en Antwerpen de vierde stad van Brabant was. De stad is tijdens de 80 jarige oorlog altijd koningsgezind geweest en een Katholiek bolwerk doordat in de stad sinds 1555 een bisdom was ingesteld. Na de moord op Willem van Oranje werden op de Sint-Jan's kerk zelfs de vlaggen uitgehangen. De volgende dag werd de kerk echter zwaar beschadigd, een blikseminslag zette de toren in brand die vervolgens brandend naar beneden stortte. Door de protestanten werd dit natuurlijk gelijk uitgelegd als de toorn van god. In 1629 werd de stad ingenomen door Frederik Hendrik (de stedendwinger) en werden de toch al aanzienlijke vestingwallen nog verder versterkt. Vanaf die tijd is 's-Hertogenbosch onder Staats bewind geweest.

Muntslag

Koperen munten zijn geslagen op naam van Philips II en op naam van de aartshertogen Albertus en Isabella (dochter van Philips II). Deze munten dragen Bourgondische en Spaanse wapens en op sommige typen komt ook het wapen van 's-Hertogenbosch voor. De muntslag was geheel gericht op de zuidelijke Nederlanden en zij lijken dan ook sterk op munten die elders in de zuidelijke Nederlanden zijn geslagen. Alleen door het muntteken (bij 's-Hertogenbosch een boompje) en soms door het jaartal kan men de munten onderling determineren. Bij versleten exemplaren waarbij het muntteken niet meer is te zien wordt dit problematisch. De munten waarop het stadswapen als groot wapenschild voorkomt zijn wel gemakkelijk te onderscheiden als  munten uit 's-Hertogenbosch.

Wapen van 's-Hertogenbosch

Het wapen bestaat uit een schild met hierin een boom geplaatst (3), in de linkerbovenhoek staan afwisselend de leeuwen van Brabant (1) en Vlaanderen (2).

Dit wapen komt voor op enkele types koperen munten welke zijn geslagen op naam van Albertus en Isabella.

Muntmeester Jan Hermans die Leeuwe was waarschijnlijk een zilversmid. Ene Jan die Lewe was namelijk in 1538 leerling van de zilversmid Hans van Amsterdam te den Bosch¹. Over zijn dochter is iets bekend en gepubliceerd³. In het Ulemans- of Brantsgasthuis voor arme vrouwen in de Peperstraat 11 werden vijf vrouwen verpleegd waaronder: Hermken de Leeuw, weduwe van Mr. Jan Beerwinckels Henrickss, die in zijn leven goudsmid en poorter van Den Bosch was. Hermken was een dochter van Jan Hermans de Leeuw, goudsmid en muntmeester van Den Bosch. Zij was in 1632 meer dan 70 jaar oud 'ende midtshaerderdolheijt ende vuijtsinnicheijt ontrent anderhalff jaer geleden bijden voors rectoir, met authorisatie van heeren schepenen deser stadt
(. . .), bestelt int sinnelooshuijs, alwaer haer de portie vant vs gasthuijs mede wordt vuijtgereijckt, te weten weeckelijcks een halff bosch broot ende tsjaers sestien gulden in geit'. Voordien woonde zij 4 jaar in het gasthuis.

De munt te den Bosch was oorspronkelijk gevestigd in "het Hof van Zevenbergen" aan de Keizerstraat. Na een brand werd het pand echter niet meer geschikt geacht en vanwege gevaar van mogelijke herhaling werd een ander pand betrokken. Muntmeester Nicolaes Bloemaerts huurde toen van ene Erasmus van Grevenbroeck in 1614 het pand genaamd "het huis van de vrouwe van Deventer", dat later "de Munt" zou gaan heten. Nicolaes Bloemaerts kreeg ontslag omdat hij verdacht werd van dubieuze praktijken en zelfs werd verdacht de brand in de munt te hebben aangestoken. Zijn opvolger werd Cornelis van der Leemputten die ook van 1606 tot 1613 reeds muntmeester was. Cornelis was geboren op 25 september 1547 en overleed 9 maart 1629. Hij huwde op 23 augustus 1585 met Catharina Artssens Paeuweter met wie hij 5 kinderen had. Cornelis bleef in functie tot 14 juni 1619².

De munten van Philips II (1555-1598)

Op 25 oktober 1555 nam Philips II het gezag over van zijn vader, keizer Karel V. Op de munten van den Bosch is meest een gekroond Oostenrijks-Bourgondisch wapenschild gebruikt (1), verdeelt in meerdere vlakken. Op de penning uit 1581 is een wapen gebruikt met hierin alleen de klauwende leeuw van Brabant (2).

1 = Wapen van Oostenrijk (Zilveren faas).
2 = Wapen van Valois (3 lelies).
3 = Wapen van Bourgondië (3 schuine balken in blauw en goud).
4 = Wapen van Brabant (Gouden leeuw).
5 = Wapen van Vlaanderen (Zwarte leeuw).



BOS.1: penning.^{(GH.236 - PW 9201)}

VOORZIJDE: Stokkenkruis welke door een vuurijzer is heen gestoken, van het vuurijzer springen vonken in het rond.

TEKST: PHS. D.G. HISP. Z. REX. DV. BR (of variant), dit is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum z rex dux Brabant. Dit betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond wapenschild (2) met hierin een klauwende leeuw naar links.

TEKST: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR (of variant), dit betekent: de Heer is mijn helper.

Muntmeester: Jan de Leeuw.

    1581


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (boom) PHS. D.G. REX. HISP. Z. DV. BR
    B: (boom).PHS. D.G. REX. HISP. Z. DV. BR.


KZ: a: DOMINVS. MIHI. ADIVT
    b: .DOMINVS. MIHI. ADIVT.


Info:

Geslagen met een gewicht van ca. 1,36 gram (180 stuks uit een mark).

Ook half negenmanneke of moorken genoemd.



BOS.2: penning.^{(GH.237.4 - PW 9202/9203)}

VOORZIJDE: Gekroonde letter P (van Philips) met aan weerszijden het jaartal.

TEKST: .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. B (of variant), voluit met de P van de voorzijde krijg je de tekst: Philippus Dei gratia Hispaniarum z rex dux Brabant. Dit betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild (1) met meerdere kwartieren.

TEKST: DOMINV. MIHI. ADIVTO (of variant), dit betekent: de Heer is mijn helper.

Muntmeester: Adriaan Franszn.

    1597
    1598


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (boom) .PHS. D:G. HIS. Z. REX. DVX. B.
    B: (boom) PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. B

    1: Omschrift begint bovenaan.
    2: Omschrift begint onderaan.


KZ: a: DOMINVS. MIHI. ADIVTO


Info:

Geslagen met een gewicht van ca. 1,36 gram (180 stuks uit een mark).



BOS.3: hertogelijke duit.^{(GH.233 - PW 9204-9206)}

VOORZIJDE: Borstbeeld van Philips II naar links of rechts en met of zonder kroon.

TEKST: PHS. D:G. HIS. Z. REX. DVX. BR. (of variant). Onder het borstbeeld staat het tot twee cijfers afgekorte jaartal, gesplitst door een boom. De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum z rex dux Brabant, dit betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild (1) met meerdere kwartieren.

TEKST: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR. (of variant), dit betekent: de Heer is mijn helper.

Muntmeester: Jan de Leeuw.

     ZJ
    1581
    1588
    1589
    1590

Muntmeester: Reinier van der Laer.

    1593

Muntmeester: Adriaan Franszn.

    1597
    1598


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (cijfer)(boom)(cijfer) PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BR.
    B: (cijfer)(boom)(cijfer) PHS. D.G. HIS. Z. REX. DVX. BR
    C:                        PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BR
    D: (cijfer)(boom)(cijfer) .PHS. D.G. HIS. Z. DVX. BR
    E: (cijfers)(boom)(cijfers) .PHS. D.G. HIS. Z. DVX. BR
    F: (cijfer)(boom)(cijfer) .PHS. D.G. HIS. Z. DVX B
    G: (cijfers)(boom)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. DVX. B.

    1: Borstbeeld met kroon, geen binnen cirkel.
    2: Borstbeeld zonder kroon, met binnen cirkel.
    3: Borstbeeld zonder kroon, geen binnen cirkel.
    4: Borstbeeld zonder kroon, met binnen cirkel en ringetjes naast borstbeeld.


KZ: a: (boom) DOMINVS. MIHI. ADIVTOR
    b: .DOMINVS. MIHI. ADIVTOR (boom)
    c: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR. (boom)
    d: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR
    e: DOMINV. MIHI. ADIVTOR

    I: Afgekort jaartal aan weerszijden van het wapen.


Info:

Variant G2? (1598), particuliere collectie.

Geslagen met een gewicht van ca. 2,72 gram (90 stuks uit een mark).



BOS.4: hertogelijke oord.^{(GH.232 - PW 9207/9208)}

VOORZIJDE: Borstbeeld van Philips II naar links of rechts met kroon.

TEKST: PHS. D:G. HISP. Z. REX. DVX. BR (of variant). Onder het borstbeeld staat het jaartal gesplitst door een boom. De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum z rex dux Brabant, dit betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild (1) met meerdere kwartieren.

TEKST: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR. (of variant), dit betekent: de Heer is mijn helper.

Muntmeester: Jan de Leeuw.

    1581        1586
    1582        1587
    1583        1588
    1584        1589
    1585        1590

Muntmeester: Reinier van der Laer.

    1591
    1592
    1593
    1594


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (cijfers)(boom)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. DVX. BRA.
    B: (boom)(jaar) .PHS. D.G. HISP. Z. DVX. BRA.
    C: (boom)(cijfers) - (cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. DVX. BRA.
    D: (cijfers)(boom)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BRA
    E: (cijfers)(boom)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BR.
    F: (cijfer)(boom)(cijfer) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. B.
    G: (cijfers)(boom)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. B

    1: Geen binnen cirkel om het borstbeeld naar links.
    2: Met binnen cirkel om het borstbeeld naar links.
    3: Met binnen cirkel om het borstbeeld naar rechts.


KZ: a: .DOMINVS. MIHI. ADIVTOR.
    b:  DOMINVS. MIHI. ADIVTOR

    I : Geen binnen cirkel om het wapen.
    II: Met binnen cirkel om het wapen.


Info:

C3aI (1581), particuliere collectie.
G1bI (1592), particuliere collectie.

Geslagen met een gewicht van ca. 5,44 gram (45 stuks uit een mark).



De munten van Albertus & Isabella (1598-1621)

Op zijn sterfbed had Philips II de Nederlanden aan zijn dochter Isabella geschonken die in het huwelijk zal treden met Albertus van Oostenrijk. Als hun huwelijk kinderloos zal blijven dan vervallen de Nederlanden na hun dood weer aan de Spaanse kroon. Isabella huwt te Ferrara (in Italië) met Albertus van Oostenrijk, en samen nemen zij de taak op zich om de Nederlanden te gaan besturen. Zij hopen ook het noorden voor zich te winnen maar de opstandige gewesten willen niets weten van een verzoening en dus gaat de oorlog ook onder Albertus & Isabella gewoon door.

Op de koperen munten van Albertus en Isabella welke zijn geslagen in den Bosch komen 3 verschillende wapenschilden voor:

Wapen 1:
1 = Oostenrijk (Zilveren faas).
2 = Bourgondië (3 schuine balken in blauw en goud).
3 = Wapen van Brabant (Gouden leeuw).

Wapen 2:
1 = Hongarije (3 dwarsbalken).
2 = Bohemen (Leeuw).
3 = Castilië (Kasteel).
4 = Leon (Leeuw met gouden kroon).
5 = Sicilië (Bestaat uit de 4 rode palen van Aragon en de adelaar van Hohenstaufen).
6 = Portugal (5 blauwe schildjes in een rand van 7 gouden kasteeltjes).
7 = Oostenrijk (Zilveren faas).
8 = Bourgondië (3 schuine balken in blauw en goud).
9 = Valois (3 Lelies).
10 = Brabant (Gouden leeuw).
11 = Vlaanderen (Zwarte leeuw).
12 = Tirol (Rode adelaar).

Wapen 3:
1 = Leeuw van Brabant.
2 = Leeuw van Vlaanderen.
3 = Boom (stadswapen van den Bosch).



BOS.5: duit.^{(GH.301.4 - PW 9209 - AvK.28)}

VOORZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild (2) met meerdere kwartieren.

TEKST: ALBERTVS. ET. ELISABET. DG (of variant), dit is voluit: Albertus et Elisabet Dei gratia en betekent: Albertus en Elisabet, bij Gods gratie (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Wapen van den Bosch (3) met daarboven het jaartal.

TEKST: ARCHID. AVST. DVC. BVR. ET. BR (of variant), dit is voluit: Archiduces Austria duces Burgundie et Brabant. Dit betekent: aartshertogen van Oostenrijk, hertogen van Bourgondië en Brabant.

Muntmeester: Adriaan Franszn.

    1602 R
    1603 R
    1604 X
    1605 X

Muntmeester: Cornelis van den Leemputte

    1606 X
    1607 X
    1608 X
    1609 X
    1610 X


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: ALBERTVS. ET. ELISABET. DG
    B: ALBERTVS. ET. ELISABE. D:G
    C: ALBERTVS. ET. ELISABET. D. GR
    D: ALBERTVS. ET. ELISABE. D.G
    E: ALBERTVS. ET. ELISAB. D:G
    F: ALBERTVS. ET. ELISABET. D.G.
    G: ALBERTVS. ET. ELISABET. D:G
    H: ALBERTVS. ET. ELISABET. D.G


KZ: a: (boom) ARCHIDVC. AVST. DVC. BVR. ET. BR
    b: (boom) ARCHIDVCES. AVS. DVC. BVRG. ET. B
    c: (boom) ARCHIDVCES. AVS. DVC. BVR. ET. B
    d: (boom) ARCHIDVCES. AVS. DVCE. BVRG. ET. B
    e: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVR. ET. B
    f: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DVCE. BVRG. ET. B
    g: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DV. BVRG. ET. BRA
    h: (boom) ARCHID. AVST. DVC. BVR. ET. BR.
    i: (boom) ARCHIDVCES. AVS. DVCES. BV. ET. B
    j: (boom) ARCHID. AVST. DVC. BVR. ET. BR
    k: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVR. ET. B.
    l: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DVC. BVRG. ET. BR



Info:

Variant Im (1602), particuliere collectie.

De duiten zijn geslagen op naam en op de voet van de aartshertogen Albert & Elisabeth. De duiten van 1602 t/m 1605 zijn nog geslagen op de oude voet van 102 stuks uit een mark. Dit geeft een gewicht van ca. 2,41 gram. De jaartallen 1606 t/m 1610 zijn geslagen volgens de nieuwe voet van 128 stuks uit een mark. Dit geeft een gewicht van ca. 1,92 gram per stuk. Op 30 juni 1607 verscheen een plakkaat waarin de duiten en oorden van Maastricht, den Bosch en Roermond alleen gangbaar werden verklaard in de stad van uitgifte en hun directe omgeving. Op 29 oktober 1609 werd dit plakkaat nog eens herhaald en ontving de stad Roermond het volgende schrijven met dezelfde datum van de aartshertogen: "Alzoe wy by onse brieven van placcate gedateert op huyden verboden hebben den loop ende vuytgeven van de copere munte by ulieden doen slaeghen met onsen consente, in andere plaetsen ende steden van onder ulieden schependom tot gerieve van de gemeynte aldaar, ende dat tot dien eynde de ghene die alreede zyn geslagen meer dan genoech zyn. Soe is onsen wille dat ghy van nu voirtaen gheen meerdere quantiteyt en doet munten, totter tyt toe dat wy van als naerder onderricht zynde daerop sullen gheven ander ordre". De stad Roermond heeft dit schrijven naast zich neergelegd want er bestaan duiten van 1610 en 1611 en oorden van 1610, 1611 en 1612. Den Bosch heeft mogelijk eenzelfde schrijven gekregen maar heeft hierna de muntslag inderdaad gestaakt. Er bestaan nog wel duiten van 1610 maar de aanmaak van oorden is reeds in 1609 gestaakt. Op 30 september 1610 verscheen wederom een plakkaat dat de omloop van het kleingeld van Maastrichtse, den Bosch en Maastricht regelde. Over de geslagen aantallen van de duiten is bekend: periode 26 februari 1602 tot 26 februari 1604 ca. 351.594 stuks. Periode 13 november 1606 tot 13 november 1609 ca. 109.382 stuks.



BOS.6: oord.^{(GH.297.4 - PW 9212 - AvK.21)}

VOORZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild (2) met meerdere kwartieren.

TEKST: ALBERTVS. ET. ELISABET. D. GR (of variant), dit is voluit: Albertus et Elisabet Dei gratia en betekent: Albertus en Elisabet, bij Gods gratie (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Wapen van den Bosch (3) met daarboven het jaartal.

TEKST: ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVR. ET. B (of variant), dit is voluit: Archiduces Austria duces Burgundie et Brabant. Dit betekent: aartshertogen van Oostenrijk, hertogen van Bourgondië en Brabant.

Muntmeester: Adriaan Franszn.

    1602 R
    1603 R
    1604 X
    1605 X


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: ALBERTVS. ET. ELISABET. D.GR
    B: ALBERTVS. ET. ELISABET. D:G.
    C: ALBERTVS. ET. ELISABET. D.GR.
    D: ALBERTVS. ET. ELISABET. D:GR.
    E: ALBERTVS. ET. ELISABET. D:GRA
    F: ALBERTVS. ET. ELISABET. D:GR

KZ: a: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVR. ET. B
    b: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DV. BVRG. ET. BRA.
    c: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVRG. ET. B
    d: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DV. BVRG. ET. BR.
    e: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVRG. ET. BR.


Info:

Variant Ea (1602), particuliere collectie.

Deze oorden zijn geslagen op naam en op de voet van de aartshertogen Albert & Elisabeth. De muntvoet was tot 1606 gesteld op 51 stuks uit een mark. Dit geeft een gewicht van ca. 4,82 gram. Over de geslagen aantallen is bekend: periode 26 februari 1602 tot 26 februari 1604 ca. 310.182 stuks.



BOS.7: oord.^{(GH.298 - PW 9213 - AvK.23)}

VOORZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild (2) met meerdere kwartieren.

TEKST: .ALBERTVS. ET. ELISABET. D:G. (of variant), dit is voluit: Albertus et Elisabet Dei gratia en betekent: Albertus en Elisabet, bij Gods gratie (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Wapen van den Bosch (3) gelegen op een gekroond en scheef geplaatst stokkenkruis. Onder aan het schildje hangt het teken van de orde van het gulden vlies en aan weerszijden staat het jaartal

TEKST: +ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVRG. ET. B (of variant), dit is voluit: Archiduces Austria duces Burgundie et Brabant. Dit betekent: aartshertogen van Oostenrijk, hertogen van Bourgondië en Brabant.

Muntmeester: Cornelis van den Leemputte

    1607
    1609/07
    1609


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: .ALBERTVS. ET. ELISABET. D:G.
    B: ..ALBERTVS. ET. ELISABET. D:G.
    C: ALBERTVS. ET. ELISABET. D.G

    1: Binnen cirkel om het wapen.
    2: Zonder binnen cirkel om het wapen.


KZ: a: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVRG. ET. B
    b: (boom) ARCHIDVCES. AVST. DV. BVR. ET. B.


Info:

Variant A2a (1609/07), particuliere collectie.

Deze oorden zijn geslagen op de nieuwe muntvoet van 1606 namelijk 64 stuks uit een mark. Dit geeft een gewicht van ca. 3,84 gram. Ook het type van de munt is gewijzigd, mogelijk om de exemplaren van de nieuwe en oude muntvoet snel van elkaar te kunnen onderscheiden. Op 30 juni 1607 verscheen een plakkaat waarin de duiten en oorden van Maastricht, den Bosch en Roermond alleen gangbaar werden verklaard in de stad van uitgifte en hun directe omgeving. Op 29 oktober 1609 en 30 september 1610 werd dit nog eens herhaald. Over de mogelijke reden tot staken van de aanmunting zie bij info van BOS.5. Over de geslagen aantallen is bekend: periode 13 november 1606 tot 13 november 1609 ca. 403.008 stuks.



BOS.8: duit.^{(GH.300 - PW 9210 - AvK.26)}

VOORZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild (1) met meerdere kwartieren.

TEKST: ALBERTVS. ET. ELISABET. DG (of variant). Dit is voluit: Albertus et Elisabet Dei gratia en betekent: Albertus en Elisabet, bij Gods gratie.

KEERZIJDE: Schuin geplaatst stokkenkruis welke door een vuurijzer is heen gestoken. Aan het vuurijzer hangt de keten van de orde van het gulden vlies en aan weerszijden het jaartal.

TEKST: ARCHID. AVST. DVC. BVRG ET. B. Z. (of variant). Dit is voluit: Archiduces Austria duces Burgundie et Brabant en betekent: aartshertogen van Oostenrijk en hertogen van Bourgondië en Brabant.

Muntmeester: Nicolaas Bloemert.

    1615
    1616

Bekende afslagen etc.

    1516 (foutief gesneden jaartal)


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (boom) ALBERTVS. ET. ELISABET. D:G
    B: (boom) ALBERTVS. ET. ELISABET. D.G.
    C: (boom) ALBERTVS. ET. ELISABET. DG
    D: (boom) ALBERVS. ET. ELISABET. D:G

KZ: a: (boom) ARCHID. AVST. DVC. BVRG. ET. B. Z.


Info:

Variant Aa (1615), particuliere collectie.
Variant Aa (1516), particuliere collectie.

Deze duiten zijn wederom geslagen op naam en op de voet van de aartshertogen Albert & Elisabeth. Deze muntvoet was sinds 1606 gesteld op 128 stuks uit een mark. Dit geeft een gewicht van ca. 1,92 gram per stuk. Sinds 1610 waren er geen duiten meer aangemunt omdat de stad den Bosch mogelijk hetzelfde schrijven had ontvangen als de stad Roermond (zie bij info BOS.5). In dit schrijven stond echter ook: " Soe is onsen wille dat ghy van nu voirtaen gheen meerdere quantiteyt en doet munten, totter tyt toe dat wy van als naerder onderricht zynde daerop sullen gheven ander ordre". Mogelijk ontving den Bosch in 1615 dus weer toestemming om kleingeld te mogen slaan waarna dit en het volgende type zijn geslagen. Over de geslagen aantallen is bekend: periode 1 februari 1614 tot 22 mei 1616 ca. 1.073.403 stuks. Periode 22 mei 1616 tot 30 mei 1617 ca. 34.304 stuks.



BOS.9: duit.^{(GH.302 - PW 9211 - AvK.29)}

VOORZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild (2) met meerdere kwartieren.

TEKST: ALBERTVS. ET. ELISABET. D.G. (of variant), de tekst is voluit: Albertus et Elisabet Dei gratia (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Gebloemd kruis met op het hart het stadswapen (3).

TEKST: ARCHD. AVST. DVX. BVRG. ET. B (of variant), dit is voluit: Archiduces Austria dux Burgundie et Brabant. Dit betekent: aartshertogen van Oostenrijk, hertogen van Bourgondië en Brabant.

Muntmeester: Nicolaas Bloemert/Cornelis van den Leemputte.

    ZJ (ca. 1617/1618)


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (boom) ALBERTVS ET ELISABET D G

KZ: a: (boom) ARCHD AVST DVC BVRG ET B


Info:

Net als de vorige duiten zijn ook deze geslagen op naam en op de voet van de aartshertogen Albert & Elisabeth. Deze muntvoet was sinds 1606 gesteld op 128 stuks uit een mark. Dit geeft een gewicht van ca. 1,92 gram per stuk. Over de geslagen aantallen is bekend: periode 18 mei 1617 tot 30 april 1618 ca. 40.192 stuks.


Noten:

1: Bron: de Brabantse leeuw.

2: Bron: de Brabantse leeuw

3: Uit De Brab.Leeuw, 1983, pagina 8 : Artikel Arme, miserabele en impotente Bosschenaars door L. F. W. Adriaenssen. De informatie is mij medegedeeld door de heer Pieter J.
    Cramwinckel, amateur genealoog.