Henegouwen

Henegouwen (in het Frans Hainaut) is een voormalig graafschap waarvan een deel nu in België ligt en een deel in Frankrijk. Het belangrijkste bolwerk in Henegouwen was de stad Mons (Bergen) met een belangrijke burcht aldaar. Er was twee maal een personele unie met Vlaanderen waardoor de graven van Henegouwen ook regeerden als graven van Vlaanderen (Boudewijn V de dappere ook nog als graaf van Namen). Toen gravin Margaretha in 1280 overleed volgde haar kleinzoon Jan I van Avesnes haar in Henegouwen op. Door de erfenis van zijn moeder erfde hij ook in 1299 Holland waardoor een personele unie ontstond tussen Henegouwen en Holland, welke tot de afzwering van Philips II in 1581 heeft geduurd.

Het munthuis

De munt van Henegouwen is gevestigd geweest te Mons en te Valenciennes. De vroegste munten zijn te Mons geslagen op naam van Karel de kale (840-877). Later zijn er vanaf de 11e eeuw munten geslagen door diverse graven van Henegouwen in een munthuis welke meer tijds te Valenciennes gevestigd was. In 1467 werd dit munthuis gesloten maar tijdens de 80 jarige oorlog is er een heropend te Mons waar Statenmunten zijn geslagen en later koninklijke munten op naam van Philips II. Het munthuis werd definitief gesloten op 12 februari 1587.

Muntteken

Toen de munt te Mons werd heropend door de Staten van Henegouwen gebruikte men net als in Doornik (Tournai) als muntteken een toren (1).
 

Dit torentje is afgeleid van het stadswapen van de stad Mons.

De munten van Philips II (1555-1598)

Op 25 oktober 1555 nam Philips II het gezag over van zijn vader, keizer Karel V. Het wapen dat Philips gebruikte op de Henegouwse munten is een gekroond Oostenrijks-Bourgondisch wapenschild verdeeld in meerdere kwartieren.

1 = Wapen van Oostenrijk (zilveren faas).
2 = Wapen van Valois (3 lelies).
3 = Wapen van Bourgondië (3 schuine balken in blauw en goud).
4 = Wapen van Brabant (gouden leeuw).
5 = Wapen van Vlaanderen (zwarte leeuw).


HEN.1: duit.^(GH.233)

VOORZIJDE: Borstbeeld van Philips II naar links zonder kroon.

TEKST: PHS. D:G. HIS. Z. REX. CO. HAN. (of variant). Onder het borstbeeld staat het tot twee cijfers afgekorte jaartal, gesplitst door een toren. De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum z rex comes Hannonia, dit betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en graaf van Henegouwen.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild (1).

TEKST: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR. (of variant), dit betekent: de Heer is mijn helper.
 

Muntmeester: Jacques de Surhon

     ZJ

Muntmeester: Jean Delley

    1582
    1585
    1586


Info:

Deze duiten werden geslagen met een gewicht van ca. 2,72 gram (90 uit een mark).



HEN.2: oord. ^(GH.232)

VOORZIJDE: Gekroond borstbeeld van Philips II naar links.

TEKST: PHS. D.G. HIS. Z. REX. CO. HAN. (of variant). Onder het borstbeeld staat het jaartal welke gesplitst is door een toren. De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum z rex comes Hannonia, dit betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en graaf van Henegouwen.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild (1).

TEKST: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR (of variant), dit betekent: de Heer is mijn helper.
 

Muntmeester: Simon de Malines

    1580
    1581

Muntmeester: Jacques de Surhon

    1582

Muntmeester: Jean Delley

    1583
    1584
    1585
    1586


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: .PHS.D:G.HISP.Z+REX.CO.HAN

KZ: a: .DOMINVS.MIHI.ADIVTOR.

    I : Afgekort jaartal.
    II: Volledig jaartal.


Info:

Variant AaI (1582), particuliere collectie.
Variant AaI (1584), particuliere collectie.
Variant A?II (1585), particuliere collectie.
Variant AaI (1586), particuliere collectie.

Deze oorden werden geslagen met een gewicht van ca. 5,44 gram (45 uit een mark).