Luik

Het prinsbisdom Luik¹

Het prinsbisdom Luik strekte zich uit over het grootste deel van de huidige provincie Luik en de zuidelijke helft van de huidige provincie Namen. Tot 1795 werd Luik geregeerd door prins-bisschoppen. Bovendien verwierven de bisschoppen van Luik in 1366 ook het graafschap Loon, dat grotendeels samenvalt met de huidige Belgische provincie Limburg.

Ernst van Beieren, Ferdinand van Beieren, Maximiliaan van Beieren, Joseph Clemens van Beieren en Clemens August I van Beieren waren ook aartsbisschop van Keulen. Zij zijn begraven in de dom van Keulen vóór de drie koningen kapel.

MUNTMEESTERS	VAN - TOT	PLAATS:
Reinier van Bommershoven Wolffart van Colnenburg Gilles Coussemaecker Jasper Fleming Michael Coex Baltus van Bomershoven Jasper Fleming Reinier van Budel Jan van Budel Gillis Witten Jan van Budel Peter Bossenhoven Peter Witten Mathieu van den Nederhoven Adriaan Franssen Paul Manlich Adriaan Franssen Pieter Verscheulen Herman Libert Jean Simon Thomas Creyen Willem Verhouttaert Margaretha Simon Jan van den Hagen Jean Goffin Adriaen Adriani Frans Schelbergh Benoit Adriani Frans Schelbergh Herman Christijn Wed. Frans Schelbergh Paul-Jean Schelbergh Pierre-Joseph Schelbergh Paul-Jean Schelbergh Peirre-Joseph Schelbergh Jean-Francois Knaps Lambert Englebert Arnold Weelen Denis Francois Lamotte George Magnery Jean-Joseph Sprimont Melchior Dartois	1372 - 1377 1450 1450 1543 - 1546 1546 - 1573 1552 - 1557 1556 - 1566 1557 - 1573 1557 - 1581 1574 - 1579 1574 - 1582 1574 - 1582 1582 - 1612 1606 - 1610 1611 - 1614 1612 - 1614 1612 - 1615 1614 - 1632 1614 - 1621 1614 - 1619 1615 1621 - 1622 1631 - 1634 1632 - 1656 1635 - 1637 1640 - 1656 1641 - 1643 1656 - 1672 1671 - 1676 1673 - 1678 1673 - 1678 1673 - 1678 1673 - 1717 1717 - 1721 1721 - 1724 1724 - 1744 1744 - 1745 1744 - 1745 1749 - 1754 1763 - 1777 1784 - 1794	Sint Truiden Maastricht Maastricht Maastricht Hasselt Hasselt en Luik Luik Hasselt Luik Hasselt en Luik Hasselt en Luik Hasselt Hasselt Hasselt, Luik en Maaseik Luik Luik en Bouillon Luik Maaseik Luik Luik Bouillon en Vise Maaseik Luik Dinant Luik Luik Bouillon, Dinant, Hasselt, Maaseik en Vise Bouillon, Dinant, Hasselt, Maaseik en Vise Luik Hasselt Luik Luik Luik Luik Luik Luik Luik Luik Luik Luik Luik Luik

Dankzij gegevens verstrekt door de heer L.J.G.W. Schelberg uit Roermond² kan ik hier wat meer informatie geven over de muntmeesters uit het geslacht van Schelberg. Franciscus van Schelberg is als zoon van Thijs van Schelberg en Margaretha Berten omstreeks 1610 in Venlo geboren. Hij is goudsmid van beroep en de stamvader van een klein aantal familieleden die in Luik wonen. Van 1630 tot 1652 wordt op Luiks goud- en zilversmeedwerk zijn stempel ‘FS’ aangetroffen³. In november 1640 wordt hij vermeld als onderkoster of virgifer van de kathedraal van Saint-Lambert in Luik en vanaf 8 februari 1642 verricht hij goudsmeedwerk voor deze kerk⁴. Op 26 april 1645 wordt hij officieel aangesteld tot goudsmid van de kathedraal als opvolger van wijlen André de Wattinnes en blijft dit tot aan zijn overlijden⁵. Hij ontvangt in deze periode aanzienlijke bedragen voor de levering van een aantal zilveren kruisen en kandelaars⁶. Op 27 april 1660 wordt hij onder de naam "Maître France Schilbert" genoemd als bestuurder van het goudsmedengilde⁷.
Daarnaast is Franciscus van Schelberg actief als muntmeester in dienst van twee Luikse prins-bisschoppen⁸. Onder Ferdinand van Beieren is hij vanaf 1640 muntmeester in de werkplaatsen van Bouillon, Dinant, Hasselt en Visé. Daar worden onder zijn leiding grote hoeveelheden kopergeld geslagen. Henri Munters, de voorman van de muntslagers van Hasselt, moet hem alle arbeiders ter beschikking stellen die hij nodig heeft. Als in 1656, onder Maximiliaan-Hendrik van Beieren, de muntmeester van de Luikse munt Jean Goffin overlijdt wordt Franciscus van Schelberg op 15 juli van dat jaar als zijn opvolger aangesteld. Hij vervult deze functie tot zijn overlijden op 8 april 1672 in Luik⁹.
Franciscus van Schelberg is gehuwd met Catharina de Coninck; mogelijk is zij een dochter van Charles de Coninck, essayeur en waardijn van de Hasseltse munt in 1613. Op 23 september 1675 verkrijgt zij voor haarzelf en haar kinderen de aanstelling tot muntmeester in het land Luik onder de zelfde voorwaarden als van haar overleden echtgenoot. Uit het huwelijk van Franciscus van Schelberg en Catharina de Coninck stammen een viertal kinderen:

1. Egidius Franciscus van Schelberg, kanunnik en scholaster van de Collegiale Kerk van St. Paulus in Luik.
2. Paulus Joannes Franciscus van Schelberg, meestal Paul-Jean genoemd, die volgt.
3. Margaretha van Schelberg.
4. Ferdinande Ernestine van Schelberg.

Paulus Joannes Franciscus (Paul-Jean) van Schelberg of de Schelberg is aanvankelijk kanunnik van de St. Pauluskerk in Luik, maar trouwt vervolgens met Margaretha Rongier, de dochter van Leonard Rongier en Martine Delvaulx. Hij legt onder prins-bisschop Maximiliaan-Hendrik van Beieren de eed als muntmeester af op 16 februari 1678¹⁰. Na het overlijden van de prins-bisschop in 1688 wordt zijn eed op 7 juni 1688 voor het kapittel vernieuwd waarna hij de opdracht ontvangt om voor het kapittel munten te slaan. Onder prins-bisschop Jean-Louis van Elderen wordt op 29 oktober 1688 zijn opdracht wederom vernieuwd onder dezelfde condities als voorheen. Op 12 februari 1691 ontvangt hij de opdracht om 15000 pond duiten te slaan. Ook onder de volgende prins-bisschop, Joseph-Clemens van Beieren, is hij muntmeester. Paulus Joannes Franciscus van Schelberg overlijdt op 12 april 1717. Uit zijn huwelijk met Margaretha Rongier stammen:

1. Karel Hendrik van Schelberg (de Schelberg) die is geboren in Luik op 2 december 1681. Hij verkrijgt van de Staten-Generaal op 16 februari 1693 de prebende als kanunnik aan St. Servaas te Maastricht. Hij promoveert in 1703 tot licentiaat in beide rechten aan de universiteit van Pont à Mousson (departement Meurthe-et-Moselle in de regio Lotharingen). Bij akte van 18 januari 1743 legt hij zijn prebende neer ten behoeve van zijn neef Thomas Jozef Hubertus Woot de Trixhe. Hij overlijdt op 11 februari 1743 in Luik en is daar bijgezet in het familiegraf in de kerk van O.L. Vrouw ad Fontes.
2. Margaretha Ernestina van Schelberg (de Schelberg) huwt Thomas Frans Woot de Trixhe, "Seigneur de Jannée", geboren in 1699 als zoon van Thomas Florentius Woot de Trixhe en Maria Aldegonda de Pernet. Uit dit huwelijk is op 28 juli 1723 in Pessoux nabij Ciney een zoon geboren, Thomas Jozef Hubertus Woot de Trixhe, die op 11 februari 1743 de prebende aan het kapittel van St. Servaas krijgt die vacant geworden is door het overlijden van zijn oom Karel Hendrik van Schelberg.
3. Pierre-Joseph Schelberg volgt zijn vader op als muntmeester. Op 23 september 1720 geeft het kapittel hem toestemming om voor 50.000 pond duiten te slaan. Tijdens dit werk, in 1721, overlijdt Pierre-Joseph Schelberg waarna hij opgevolgd wordt door Jean-François Knaeps.

JOHAN IX VAN HORNE (1482-1505) - ONBEKENDE MUNTPLAATS (LUIK?)

LUI.1: Brûlé (biljoen)^{(de Chestret 421 )}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Horne geplaatst binnen een parelrand.

TEKST: (Ster) IOHS DE HORN EPS LEODI (of variant). Dit is voluit: Johannes de Hornensis, episcopus Leodiensis. Dit betekent: Johan van Horne, bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Gevoet kruis binnen een rand, het kruis doorbreekt de tekst niet.

TEKST: (Kruis) MISER NRI Q PAS ES P NOB (of variant). Dit is voluit: miserere nostri qui passus es pro nobis. Dit betekent: heb medelijden met ons, jij die lijdt voor ons.

Muntmeester:

ZJ

Info:

JOHAN IX VAN HORNE (1482-1505) - MUNTPLAATS HASSELT

LUI.2: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 422 )}

VOORZIJDE : Wapen van Horne binnen een parelrand.

TEKST: (Kruis) IOHS DE HORN EPS LEODIE (of variant). Dit is voluit: Johannes de Hornensis, episcopus Leodiensis. Dit betekent: Johan van Horne, bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Herkruist kruis binnen een parelrand, in de vlakken van het kruis om en om een lelie en een hoorn.

TEKST: (Kruis) MONETA NOVA HASSELT (of variant). Dit betekent: Nieuwe munt uit Hasselt.

Muntmeester:

ZJ

Info:

LUI.3: Brûlé (biljoen)^{(de Chestret 423 )}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Horne, daarboven een versiering. Onder het wapen 2 kleinere schuin geplaatste wapenschildjes van Bouillon en Looz welke de binnenrand doorbreken.

TEKST: (Kruis) IOHS EPS LEOD DVX B C L (of variant). Dit is voluit: Johannes episcopus Leodiensis, dux bullonensis, comes Lossensis. Dit betekent: Johan bisschop van Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

KEERZIJDE: Leliekruis welke de binnenrand doorbreekt, in de vlakken van het kruis om en om een leeuw en een hoorn.

TEKST: MON / FCA / HAS / 1494 (of variant). Dit is voluit: moneta facta Hasselt 1494. Dit betekent: Munt gemaakt te Hasselt 1494.

Muntmeester:

1494

Info:

LUI.4: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 426 )}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Horne, daarboven een versiering.

TEKST: (Kruis) IOHS DE HORN EPS LEODIE (of variant). Dit is voluit: Johannes de Hornensis episcopus Leodiensis. Dit betekent: Johan van Horne bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Lelie- of ankerkruis welke de binnenrand niet doorbreekt.

TEKST: (Kruis) MONETA NOVA FACTA HASSE (of variant). Dit is voluit: moneta nova facta Hasselt. Dit betekent: Munt gemaakt te Hasselt.

Muntmeester:

ZJ

Info:

JOHAN IX VAN HORNE (1482-1505) - MUNTPLAATS SAINT TRON (SINT TRUIDEN)

LUI.5: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 427 )}

VOORZIJDE : Het wapen van Horne binnen een parelrand, daarboven een versiering.

TEKST: (Adelaar) IOHS DE HORN EPS LEODIEN (of variant). Dit is voluit: Johannes de Hornensis episcopus Leodiensis. Dit betekent: Johan van Horne bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Lelie- of ankerkruis welke de binnenrand niet doorbreekt.

TEKST: (Adelaar) MONETA NOVA FACTA SCI TRV (of variant). Dit is voluit: moneta nova facta Sancti Trudon. Dit betekent: Munt gemaakt te Sint Truiden.

Muntmeester:

ZJ

Info:

JOHAN IX VAN HORNE (1482-1505) - MUNTPLAATS WEERT

LUI.6: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret - de Renesse 67 )}

TEKST: (Kruis) MON FAC WEERT (of variant). Dit is voluit: moneta facta Weert. Dit betekent: munt gemaakt te Weert.

Muntmeester:

ZJ

Info:

LUI.7: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret - de Renesse 68 )}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Horne binnen een parelrand, daarboven een versiering.

TEKST: (Kruis) IOhS: DE: HORN: EPS: LEODI (of variant). Dit is voluit: Johannes de Hornensis episcopus Leodiensis. Dit betekent: Johan van Horne bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Lelie- of ankerkruis welke de binnenrand niet doorbreekt.

TEKST: (Kruis) MONETA: NOVA: FACT: IN: WE (of variant). Dit is voluit: moneta nova facta in Weert. Dit betekent: nieuwe munt gemaakt te Weert.

Muntmeester:

ZJ

Info:

EVERHARD VAN DER MARCK-SEDAN 1506-1538 - ONBEKENDE MUNTPLAATS (HASSELT?)

LUI.8: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 449)}

VOORZIJDE : Wapen van van der Mark geplaatst in een driepas, om de driepas 3 rozetten.

TEKST: (Kruis) ERARD'. DE. MARKA. EPS. LEODIN (of variant). Dit is voluit: Erardus de Marka episcopus Leodiensis. Dit betekent: Everardus van der Marck bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Kruis geplaatst binnen een vierpas.

TEKST: (Kruis) IN. HOC. SIGNO. VINCES. ANNO. (jaar) (of variant). Dit betekent: in dit teken zult gij overwinnen.

Muntmeester:

        1512        1520
        1515        1523
        1517        1525
        1518        1526

Info:

LUI.9: Petit brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 450)}

VOORZIJDE : Wapen van van der Mark geplaatst in een parelcirkel.

TEKST: (Kruis) ERARD'. DE. MAKA. EPS. LEODN (of variant). Dit is voluit: Erardus de Marka episcopus Leodiensis. Dit betekent: Everardus van der Marck bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Kruis geplaatst binnen een parelcirkel.

TEKST: (Kruis) IN. HOC. SIGNO. VINCES. (jaar) (of variant). Dit betekent: in dit teken zult gij overwinnen.

Muntmeester:

         ZJ
        1517
        1518

Info:

EVERHARD VAN DER MARCK-SEDAN 1506-1538 - MUNTPLAATS LUIK

LUI.10: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 451)}

VOORZIJDE : Wapen van van der Mark geplaatst in een driepas, om de driepas 3 ringen.

TEKST: (Perron) x ERARDVS x DE x MARKA x EPS x LEODEN' x (of variant). Dit is voluit: Erardus de Marka episcopus Leodiensis. Dit betekent: Everardus van der Marck bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Kruis geplaatst binnen een vierpas, rond het vierpas zijn ringen geplaatst ter hoogte van de instulpingen.

TEKST: (Perron) * IN * HOC * SIGNO * VINCES * ANNO * (jaar) (of variant). Dit betekent: in dit teken zult gij overwinnen.

Muntmeester:

        1525
        1526
        1527

Info:

LUI.11: Petit brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 452/453)}

VOORZIJDE : Wapen van van der Mark geplaatst in een parelrand.

TEKST: (Perron) ERARD' x DE x MARKA x EPS' x LEO (of variant). Dit is voluit: Erardus de Marka episcopus Leodiensis. Dit betekent: Everardus van der Marck bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Kruis geplaatst binnen een parelrand.

TEKST: (Perron) IN x HOC x SIGNO x VINCES x (jaar) (of variant). Dit betekent: in dit teken zult gij overwinnen.

Muntmeester:

        1525
        1526

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

KZ: 1: Met ringen aan het uiteinde van het kruis.
    2: Zonder ringen aan het uiteinde van het kruis.

Info:

EVERHARD VAN DER MARCK-SEDAN 1506-1538 - ONBEKENDE MUNTPLAATS (HASSELT?)

LUI.12: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 454)}

VOORZIJDE : Wapen van van der Mark geplaatst in een driepas, om de driepas 3 ringen.

TEKST: (Bloem) ERARD: DE: MARKA: EPS: LEODEN (of variant). Dit is voluit: Erardus de Marka episcopus Leodiensis. Dit betekent: Everardus van der Marck bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Kruis geplaatst binnen een vierpas, rond het vierpas zijn ringen geplaatst ter hoogte van de instulpingen.

TEKST: (Kruis) IN. HOC. SIGNO. VINCES. ANNO 1518 (of variant). Dit betekent: in dit teken zult gij overwinnen.

Muntmeester:

1518

Info:

EVERHARD VAN DER MARCK-SEDAN 1506-1538 - MUNTPLAATS STOKKEM?

LUI.13: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 455)}

VOORZIJDE : Wapen van van der Mark geplaatst in een driepas, om de driepas 3 kruisjes.

TEKST: (Boomstronk) ERARDVS x DE x MARKA x EPS x LEODIEN (of variant). Dit is voluit: Erardus de Marka episcopus Leodiensis. Dit betekent: Everardus van der Marck bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Kruis geplaatst binnen een vierpas, rond het vierpas zijn ringen geplaatst ter hoogte van de instulpingen.

TEKST: (Boomstronk) IN x HOC x SIGNO x VINCES x ANNO (jaar) (of variant). Dit betekent: in dit teken zult gij overwinnen.

Muntmeester:

1527
1528

Info:

CORNELIS VAN GLYMES VAN BERGHES 1538-1544 - MUNTPLAATS LUIK

LUI.14: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 465)}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Berghes binnen een parelrand.

TEKST: (Kruis) CORNELIV x DE x BERGIS x EPS' x LEOD'x (of variant). Dit is voluit: Cornelius de Berghes episcopus Leodiensis. Dit betekent: Cornelis van Berghes bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Stokkenkruis binnen een parelrand, in het centrum van het kruis een leeuw.

TEKST: (Perron) O + CRVX + AV + SPES + VNICA + (jaar) + (of variant). Dit betekent: .

Muntmeester:

1539
1540

Info:

LUI.15: Petit brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 466)}

VOORZIJDE : Het wapen van Berghes geplaatst binnen een parelrand.

TEKST: (Kruis) CORNELIV x DE x BERGI x EPS x (of variant). Dit is voluit: Cornelius de Berghes episcopus. Dit betekent: Cornelis van Berghes bisschop.

KEERZIJDE: Kruis binnen een parelrand.

TEKST: (Perron) LEOD' DVX x BVIL x COMC' x LOS (of variant). Dit is voluit: Leodiensis, dux Bullonensis, comes Lossensis. Dit betekent: (van) Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ

Info:

LUI.16: Petit brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 467)}

VOORZIJDE : Het wapen van Berghes geplaatst binnen een parelrand.

TEKST: :CORNELIVS. DE. BERGIS. EPS (of variant). Dit is voluit: Cornelius de Berghes episcopus. Dit betekent: Cornelis van Berghes bisschop.

KEERZIJDE: Uit delen opgebouwd kruis binnen een parelrand.

TEKST: (Perron) LEOD. DVX. BVIL. COMES. LOS. (of variant). Dit is voluit: Leodiensis, dux Bullonensis, comes Lossensis. Dit betekent: (van) Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ

Info:

CORNELIS VAN GLYMES VAN BERGHES 1538-1544 - MUNTPLAATS HASSELT

LUI.17: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 468)}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Berghes gelegen op een kruis welke de binnenrand doorbreekt.

TEKST: CORNE / LLV x DE x / BERGIS / EPS x LEO (of variant). Dit is voluit: Cornelius de Berghes episcopus Leodiensis. Dit betekent: Cornelis van Berghes bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Het perron van Luik met links een gedeeld wapenschild met links het wapen van Bouillon en rechts van Luik, rechts een wapenschild met het wapen van Loon.

TEKST: (Kruis) DVX x BVILOEN' x COMES x LOS x (jaar) x (of variant). Dit is volluit: dux bullonensis comes lossensis. Dit betekent: hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

1540
1541

Info:

CORNELIS VAN GLYMES VAN BERGHES 1538-1544 - MUNTPLAATS MAASTRICHT

LUI.18: Brûlé (biljoen)^{(de
Chestret 469)}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Berghes gelegen op een kruis welke de binnenrand doorbreekt.

TEKST: CORNE / LIVS. DE / BERGIS. / EPS. LEO (of variant). Dit is voluit: Cornelius de Berghes episcopus Leodiensis. Dit betekent: Cornelis van Berghes bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Het perron van Luik met links een gedeeld wapenschild met links het wapen van Bouillon en rechts van Luik, boven het wapenschild een spijker/nagel. Rechts een wapenschild met het wapen van Loon met daarboven een sleutel.

TEKST: (Kruis) DVX. BVLLONI. COMES. LOS. (jaar) (of variant). Dit is volluit: dux bullonensis comes lossensis. Dit betekent: hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

1541
1542

Info:

GEORGE VAN OOSTENRIJK 1544-1557 - MUNTPLAATS LUIK

LUI.19: Brûlé van 4 sols (biljoen)^{(de
Chestret 496)}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Oostenrijk en Habsburg gelegen op een kruis welke de binnenrand doorbreekt.

TEKST: GEORGI / IVS. ABA / AVSTRIA / EPS. LEO (of variant). Dit is voluit: Georgius ab Austria episcopus Leodiensis. Dit betekent: Georgius van Oostenrijk bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Het perron van Luik omgeven door drie wapenschildjes. Links een gedeeld wapenschild met links het wapen van Bouillon en rechts van Luik. Rechts een wapenschild met het wapen van Loon en onder een wapenschild met het wapen van Franchimont.

TEKST: (Kruis) DVX. BVLLON. COMES. LOSSE. (jaar) (of variant). Dit is volluit: dux bullonensis comes lossensis. Dit betekent: hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

1546

Info:

LUI.20: Brûlé van 4 sols (biljoen)^{(de
Chestret 495)}

TEKST: (Kruis) DVX. BVLLON. COMES. LOSSEN (of variant). Dit is volluit: dux bullonensis comes lossensis. Dit betekent: hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

        1546
        1548
        1553
        1554
        1555

Info:

LUI.21: Brûlé van 2 sols (biljoen)^{(de
Chestret 497)}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Oostenrijk en Habsburg geplaatst binnen een parelrand.

TEKST: (Kruis) GEORGIVS. AB. AVSTRIA. EPS' (of variant). Dit is voluit: Georgius ab Austria episcopus. Dit betekent: Georgius van Oostenrijk bisschop.

KEERZIJDE: Een stokkenkruis met in de vier vlakken een cijfer van het jaartal (1546).

TEKST: (Kruis) LEOD. DVX. BVLLO. COMES. LOS. (of variant). Dit is volluit: Leodiensis dux bullonensis comes lossensis. Dit betekent: (van) Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

1546

Info:

GERARD VAN GROESBEEK 1565-1580 - MUNTPLAATS LUIK

LUI.22: Brûlé van 6 sols of 1/4 aidant (koper)^{(de
Chestret 521 - Dengis 930)}

VOORZIJDE : Wapenschild met het wapen van Groesbeek geplaatst binnen een parelrand. Aan weerszijden de cijfers van het jaartal en boven op het wapen is het perron van Luik geplaatst welke de parelrand doorbreekt.

TEKST: GERARDVS. A. GROISBEECK. EPS. LEO (of variant). Dit is voluit: Gerardus ab Groisbeeck episcopus Leodiensis. Dit betekent: Gerardus van Groesbeek bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Een weelderig versierd kruis welke de binnenrand doorbreekt, in de vlakken van het kruis een punt.

TEKST: DVX. B / VLLO. / COM. L / OSSE. (of variant). Dit is volluit: dux bullonensis comes lossensis. Dit betekent: hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester: Balthus van Bomershoven.

        1565
        1566
        1567

Bekende afslagen etc.

        1516 (foutief gesneden jaartal)

Info:

Op 7 september 1565 verkreeg muntmeester Balthus van Bomershoven zijn instructie om de volgende munten aan te munten:

Dubbele Brûlés ter waarde van 6 sols (1/4 patard of 1/4 aidant).
Brûlés ter waarde van 4 sols (1/6 patard of 1/6 aidant).
Brûlés ter waarde van 2 sols (1/12 patard of 1/12 aidant).

De Brûlés van het prinsbisdom Luik werden door diverse ateliers nageslagen, o.a. in messing door Guillaume de Bongart te Blyt. Op 25 oktober 1566 werden daartegen maatregelen genomen door prinsbisschop Gerard van Groesbeek.

LUI.23: Brûlé van 4 sols of 1/6 aidant (koper)^{(de
Chestret 522 - Dengis 931)}

VOORZIJDE : Wapen van Groesbeek in een ovale versiering geplaatst op een kruis welke de binnenrand doorbreekt.

TEKST: GERAR / DVS. A. G / ROISB / EECK. (of variant). Dit is voluit: Gerardus ab Groisbeeck. Dit betekent: Gerardus van Groesbeek.

KEERZIJDE: Het perron van Luik omgeven door drie wapenschildjes. Links een gedeeld wapenschild met links het wapen van Bouillon en rechts van Luik. Rechts een wapenschild met het wapen van Loon en onder een wapenschild met het wapen van Franchimont. Boven de wapenschildjes de cijfers van het jaartal.

TEKST: . DVX. BVLLON. COMES. LOSSENSI (of variant). Dit is volluit: dux bullonensis comes lossensis. Dit betekent: hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

1565
1566

Info:

Op 7 september 1565 verkreeg muntmeester Balthus van Bomershoven zijn instructie om de volgende munten aan te munten:

Dubbele Brûlés ter waarde van 6 sols (1/4 patard of 1/4 aidant).
Brûlés ter waarde van 4 sols (1/6 patard of 1/6 aidant).
Brûlés ter waarde van 2 sols (1/12 patard of 1/12 aidant).

De Brûlés van het prinsbisdom Luik werden door diverse ateliers nageslagen, o.a. in messing door Guillaume de Bongart te Blyt. Op 25 oktober 1566 werden daartegen maatregelen genomen door prinsbisschop Gerard van Groesbeek.

LUI.24: Brûlé van 4 sols (koper)^{(de
Chestret 523 - Dengis 932)}

VOORZIJDE : Het perron van Luik omgeven door drie wapenschildjes. Links een gedeeld wapenschild met links het wapen van Bouillon en rechts van Luik. Rechts een wapenschild met het wapen van Loon en onder een wapenschild met het wapen van Franchimont.

TEKST: :GERAR........EPS LEO (of variant). Dit is voluit: Gerardus ab Groisbeeck episcopus Leodiensis. Dit betekent: Gerardus van Groesbeek bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Wapen van Groesbeek in een ovale versiering geplaatst op een kruis welke de binnenrand doorbreekt.

TEKST: DVX. B / VLLO / COMES / LOSSE (of variant). Dit is volluit: dux bullonensis comes lossensis. Dit betekent: hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ

Info:

Op 7 september 1565 verkreeg muntmeester Balthus van Bomershoven zijn instructie om de volgende munten aan te munten:

Dubbele Brûlés ter waarde van 6 sols (1/4 patard of 1/4 aidant).
Brûlés ter waarde van 4 sols (1/6 patard of 1/6 aidant).
Brûlés ter waarde van 2 sols (1/12 patard of 1/12 aidant).

De Brûlés van het prinsbisdom Luik werden door diverse ateliers nageslagen, o.a. in messing door Guillaume de Bongart te Blyt. Op 25 oktober 1566 werden daartegen maatregelen genomen door prinsbisschop Gerard van Groesbeek.

LUI.25: Brûlé van 2 sols (koper)^{(de
Chestret 524 - Dengis 933)}

VOORZIJDE : Het wapen van Groesbeek in een ovale versiering, het wapen is geplaatst over het perron van Luik welke de binnenrand doorbreekt, aan weerszijden van het perron de letters L G (als afkorting van Liege-Luik).

TEKST: GERARDVS. A. - GROISBEECK (of variant). Dit is voluit: Gerardus ab Groisbeeck. Dit betekent: Gerardus van Groesbeek.

KEERZIJDE: Een weelderig versierd kruis binnen een parelrand, in de vlakken van het kruis de cijfers van het jaartal (1565).

TEKST: ....LEO. DVX. BVLLON. CO... LO.... (of variant). Dit is volluit: episcopus Leodiensis dux bullonensis comes lossensis. Dit betekent: bisschop van Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

1565

Info:

Op 7 september 1565 verkreeg muntmeester Balthus van Bomershoven zijn instructie om de volgende munten aan te munten:

Dubbele Brûlés ter waarde van 6 sols (1/4 patard of 1/4 aidant).
Brûlés ter waarde van 4 sols (1/6 patard of 1/6 aidant).
Brûlés ter waarde van 2 sols (1/12 patard of 1/12 aidant).

De Brûlés van het prinsbisdom Luik werden door diverse ateliers nageslagen, o.a. in messing door Guillaume de Bongart te Blyt. Op 25 oktober 1566 werden daartegen maatregelen genomen door prinsbisschop Gerard van Groesbeek.

LUI.26: Brûlé van 1 aidant (koper)^{(de
Chestret 525 - Dengis 942)}

VOORZIJDE : Wapen van Groesbeek geplaatst in een ovaal schild met versiering. Boven het schild een kardinaalshoed met versieringen.

TEKST: + GERAR. D. G. CAR. ET. EPIS. LEOD. DVX. (of variant). Dit is voluit: Gerardus de Groisbeeck cardinalis et episcopus Leodiensis dux. Dit betekent: Gerardus van Groesbeek kardinaal en bisschop van Luik, hertog.

KEERZIJDE: Een weelderig versierd kruis met in het centrum een roos.

TEKST: BVLL. M / AR. FRA / N. COM / LOSSE. (of variant). Dit is volluit: bullonensis, marchionis Franchimontis, comes lossensis. Dit betekent: (van) Bouillon, Markies van Franchimont, graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ (1578-1580)

Info:

Dit type is met zekerheid na 1578 aangemunt tot aan het einde van de regering van Gerard van Groesbeek. In het jaar 1578 werd hij namelijk kardinaal.

LUI.27: Brûlé van 1/2 aidant (koper)^{(de
Chestret 526 - Dengis 943)}

VOORZIJDE : Wapen van Groesbeek geplaatst in een ovaal schild met versiering binnen een parelrand.

TEKST: + GER. D. G. CAR. ET. EPIS. LEOD. DV. (of variant). Dit is voluit: Gerardus de Groisbeeck cardinalis et episcopus Leodiensis dux. Dit betekent: Gerardus van Groesbeek kardinaal en bisschop van Luik, hertog.

KEERZIJDE: Een weelderig versierd kruis met in het centrum een roos, het kruis doorbreekt de binnenrand.

TEKST: BVLI. / .M. FR. / .COM. / .LOSS. (of variant). Dit is volluit: bullonensis, marchionis Franchimontis, comes lossensis. Dit betekent: (van) Bouillon, Markies van Franchimont, graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ (1578-1580)

Info:

Dit type is met zekerheid na 1578 aangemunt tot aan het einde van de regering van Gerard van Groesbeek. In het jaar 1578 werd hij namelijk kardinaal.

ERNST VAN BEIEREN 1581-1612 - MUNTPLAATS LUIK

LUI.28: Brûlé van 16 sols of 2/3 aidant (koper)^{(de
Chestret 552 - Dengis 962)}

VOORZIJDE : Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet de binnenrand doorbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: ERNEST. BA. DVX. EP. LE. DVX. B. C. LOS (of variant). Dit is voluit: Ernestus de Bavaria episcopus Leodiensis dux Bullonensis comes lossensis. Dit betekent: Ernestus van Beieren, bisschop van Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

KEERZIJDE: Het perron van Luik geplaatst binnen een parelrand, aan weerszijden XVI - SOVS (16 sols).

TEKST: AVDIATVR. ALTERA. PARS. 1584. (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

Muntmeester:

1584

Info:

In 1584 was de waarde van deze munt gesteld op 192 Luikse deniers.

LUI.28A: Brûlé van 12 sols (koper)^{(Dengis 955)}

VOORZIJDE : Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet de binnenrand doorbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten). Aan weerszijden van het wapen de cijfers van het jaartal (1581) en onder het wapen de waarde aanduiding XII (12 sols).

TEKST: ERNESTVS. BAVAR. DVX. EPS. LEOD. Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Een ankerkruis geplaatst binnen een binnencirkel.

TEKST: DVX. BVLL. MAR. FRANCIM. COM. LOSS. Dit is voluit: dux Bulloniensis marchionis Franchimontis comes Lossenis. Dit betekent: hertog van Bouillon, markies van Franchimont, graaf van Loon.

GEEN AFBEELDING

Muntmeester: Gilles Witten.

1581

Info:

Dengis vermeld deze munt onder nummer 955, de munt is verder niet afgebeeld en er zijn geen verdere referenties gegeven. Gewicht van dit stuk is 4,97 gram.

LUI.29: Brûlé van 12 sols of 1/2 aidant (koper)^{(de
Chestret 554 - Dengis 958)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (blootshoofds) naar rechts.

TEKST: (Perron) ERNEST. BA. DVX. EP. LEO. DVX. B. C. LOS (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis dux Bullonensis comes lossensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet de binnenrand doorbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten). Aan weerszijden van het wapen een rozetje en onder het wapen .XII. (12 sols).

TEKST: .AVDIATVR. ALTERA. PARS. (jaar) (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

Muntmeester:

         ZJ
        1583
        1584
        1585

Info:

Volgens een edict van 13 juli 1582 moesten de brûlés van 16 sols worden geslagen op een gewicht van 66 uit een Keuls mark, de brûlés van 12 sols op 88 stuks uit een Keuls mark, de brûlés van 8 sols op 132 uit een Keuls mark, de brûlés van 6 sols op 176 uit een Keuls mark en de brûlés van 4 sols op 264 uit een Keuls mark worden geslagen.

LUI.30: Brûlé van 12 sols of 1/2 liard (koper)^{(de
Chestret 557 - Dengis 970)}

VOORZIJDE : Gevierendeeld wapenschild gelegen op een kruis welke de binnenrand doorbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: ERNE / BA. DV / X. EPS / LEOD (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Het perron van Luik geplaatst binnen een parelrand, aan weerszijden XII - SVS (12 sols).

TEKST: AVDIATVR x ALTERA x PARS: x (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

Muntmeester:

ZJ (1594)

Info:

Ook met SVS, SOV, SOS, SO of SOVS aan weerszijden van het perron. Deze munten worden vermeld in een proclamatie uit 1595.

LUI.31: Brûlé van 6 sols of 1/4 liard (koper)^{(de
Chestret 560 - Dengis 969)}

VOORZIJDE : Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapen in een versierde rand gelegen op een schuin kruis gemaakt van een staf en een degen. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: ER / NES / BA. DV / EP. LE / O (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Het perron van Luik met links een wapenschild met het wapen van Loon en rechts een gedeeld wapenschild met links het wapen van Bouillon en rechts van Luik.

TEKST: AVDIATVR. ALTERA. PARS (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

Muntmeester:

ZJ (1594)

Info:

Dit type kan mogelijk ook eerder, in 1582, zijn geslagen. De waarde was gesteld op 72 Luikse deniers.

LUI.32: Brûlé van 6 sols of 1/4liard (koper)^{(de
Chestret 561 - Dengis 968)}

VOORZIJDE : Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapen in een versierde rand gelegen op een schuin kruis gemaakt van een staf en een degen. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: A / VDIAT / VR. ALT / PAR / S (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

KEERZIJDE: Het perron van Luik met links een wapenschild met het wapen van Loon en rechts een gedeeld wapenschild met links het wapen van Bouillon en rechts van Luik.

TEKST: ERNEST. BA. DVX. EPS. LEOD (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik.

Muntmeester:

ZJ (1594)

Info:

LUI.33: Liard (koper)^{(de
Chestret 562 - Dengis 973)}

VOORZIJDE : Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild met in kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: (Leeuw) ERNESTVS. BAVA (perron) DVX. D. G. EPISCO (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux dei gratia episcopus. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bij Gods gratie bisschop.

KEERZIJDE: Borstbeeld van Ernestus van Beieren (met bonnet) naar links geplaatst binnen een parelrand.

TEKST: (Leeuw) LEODIENSIS. DVX. BVLL. CO. LOS (of variant). Dit is voluit: Leodiensis dux Bullonensis comes Lossensis. Dit betekent: (van) Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ (1606)

Info:

Muntmeester Adrien Franssen verkreeg toestemming om voor 1000 gulden Brabants aan 1/4 patards of aidants slaan en voor 2000 gulden Brabants aan gigots of halve aidants van 12 sols. De eerste moesten geslagen worden op de voet van 58 uit een Keuls mark en de laatste op de voet van 166 uit een Keuls mark. Dit werd later gewijzigd naar 54 respectievelijk 108 stuks uit een Keuls mark. Zij worden vermeld in een mandement van 16 april 1606 waarin hun koers werd vastgesteld. Er bestaan exemplaren waarbij de leeuw of het perron in de tekst kunnen ontbreken.

LUI.34: 12 sols of gigot (koper)^{(de
Chestret 563 - Dengis 971)}

VOORZIJDE : Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild geplaatst binnen een parelrand. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: (Leeuw) ERNEST. BAVA (perron) DVX. D. G. EPIS (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux dei gratia episcopus. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bij Gods gratie bisschop.

KEERZIJDE: Borstbeeld van Ernestus van Beieren (blootshoofds) naar links geplaatst binnen een parelrand.

TEKST: (Leeuw) LEODIE. DVX. BVLL. CO. LOSS. (of variant). Dit is voluit: Leodiensis dux Bullonensis comes Lossensis. Dit betekent: (van) Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

LUI.35: Liard (koper)^{(de
Chestret 564 - Dengis 954)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (met bonnet) naar links.

TEKST: ERNESTVS. D. G. ARCHIEPIS. COLL. (of variant). Dit is voluit: Ernestus dei gratia archi episcopus Collonia. Dit betekent: Ernestus, bij Gods gratie aartsbisschop van Keulen.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild, de bonnet onderbreekt de tekst niet. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: EPIS. LEODIEN (perron) .V. BAVARI. DVX (of variant). Dit is voluit: episcopus Leodiensis v Bavaria dux. Dit betekent: bisschop van Luik, hertog van Beieren.

Muntmeester: Gilles Witten.

ZJ (1581?)

Info:

Dengis beschouwd dit type als het oudste type van Ernestus van Beieren. De muntinstructie is aan muntmeester Gilles Witten gegeven op 19 juli 1581. Dengis vermeld onder nummer 956 een brûlé van 4 sols welke nog niet terug gevonden is.

LUI.36: Liard (koper)^{(de
Chestret 565 - Dengis 979)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (met bonnet) naar links.

TEKST: ERNESTVS. D (perron) G. ARCHIEPIS. COL. (of variant). Dit is voluit: Ernestus dei gratia archi episcopus Collonia. Dit betekent: Ernestus, bij Gods gratie aartsbisschop van Keulen.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet deels de tekst onderbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: EPIS. LEODIE. V. BAVARIE. DVX (of variant). Dit is voluit: episcopus Leodiensis v Bavaria dux. Dit betekent: bisschop van Luik, hertog van Beieren.

Muntmeester:

ZJ

Info:

LUI.37: Liard of aidant (koper)^{(de
Chestret 566 - Dengis 978)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (met bonnet) naar links.

TEKST: (Perron) ERNESTVS. D. G. ARCHIEPIS. COL (of variant). Dit is voluit: Ernestus dei gratia archi episcopus Collonia. Dit betekent: Ernestus, bij Gods gratie aartsbisschop van Keulen.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet de tekst onderbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten). Aan weerszijden van het wapen de cijfers van het jaartal.

TEKST: EPIS. LEODIEN. V. BAVAR. DVX (of variant). Dit is voluit: episcopus Leodiensis v Bavaria dux. Dit betekent: bisschop van Luik, hertog van Beieren.

Muntmeester:

         ZJ
        1610
        1611
        1612

Info:

Uitgegeven tegen een waarde van 288 Luikse deniers of 24 sous.

LUI.38: Gigot (koper)^{(de
Chestret 567 - Dengis 972)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (blootshoofds) naar links.

TEKST: ERNESTVS. D (perron) G. ARCHIEPIS. CO. (of variant). Dit is voluit: Ernestus dei gratia archi episcopus Collonia. Dit betekent: Ernestus, bij Gods gratie aartsbisschop van Keulen.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet de tekst onderbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten). Aan weerszijden van het wapen een punt.

TEKST: EPIS. LEODIEN. BAVAR. DV (of variant). Dit is voluit: episcopus Leodiensis v Bavaria dux. Dit betekent: bisschop van Luik, hertog van Beieren.

Muntmeester:

ZJ

Info:

LUI.39: Brûlé van 8 sols of tiers de liard (koper)^{(de
Chestret 568 - Dengis 963)}

VOORZIJDE : Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet de tekst onderbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten). Onder het wapen VIII (8 sols).

TEKST: ERNEST. BAVA. DVX. EPS. LEOD. (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Versierd tulpenkruis met in het centrum een leeuw.

TEKST: .DVX. / .BVL. / .M. FR. / .C. LO. (of variant). Dit is voluit: dux Bullonensis marchionis Franchimontis comes lossensis. Dit betekent: hertog van Bouillon, Markies van Franchimont, graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ (1584)

Info:

Deze munten komen voor als overslag op de brûlés van 16 sols uit 1584.

ERNST VAN BEIEREN 1581-1612 - MUNTPLAATS MAASEIK

LUI.40: Brûlé van 16 sols of 2/3 aidant (koper)^{(de
Chestret 553 - Dengis 982)}

TEKST: (Eikeltje) AVDIATVR. ALTERA. PARS. 1583. (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

Muntmeester:

1583
1585

Info:

De koers van deze munten werd vastgesteld op 13 juli 1582, zij werden geslagen op de voet van 66 uit een Keuls mark.

LUI.41: Brûlé van 12 sols of 1/2 aidant (koper)^{(de
Chestret 555- Dengis 983)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (blootshoofds) naar rechts.

TEKST: (Eikeltje) ERNEST. BA. DVX. EP. LE. DVX. B. CO. LOS (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis dux Bullonensis comes lossensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet de binnenrand doorbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten). Aan weerszijden van het wapen een rozetje en onder het wapen .XII. (12 sols).

TEKST: .AVDIATVR. ALTERA. PARS. (jaar) (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

Muntmeester:

         ZJ         1588
        1583        1589
        1584        1590
        1585        1591
        1586        1592
        1587

Info:

Volgens een edict van 13 juli 1582 moesten de brûlés van 16 sols worden geslagen op een gewicht van 66 uit een Keuls mark, de brûlés van 12 sols op 88 stuks uit een Keuls mark, de brûlés van 8 sols op 132 uit een Keuls mark, de brûlés van 6 sols op 176 uit een Keuls mark en de brûlés van 4 sols op 264 uit een Keuls mark worden geslagen.

LUI.42: Brûlé van 12 sols of tiers de aidant (koper)^{(de
Chestret 556 - Dengis 988)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (blootshoofds) naar rechts.

TEKST: (Eikeltje) ERNEST. B. DVX. EP. LEO. DVX. B. CO. LO (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis dux Bullonensis comes lossensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet de binnenrand doorbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten). Aan weerszijden van het wapen een rozetje en onder het wapen VIII (8 sols).

TEKST: AVDIATVR. ALTERA. PARS. 90 (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

Muntmeester:

1590

Info:

Waarde was bepaald op 96 Luikse deniers.

LUI.43: Brûlé van 12 sols of 1/2 liard (koper)^{(de
Chestret 558 - Dengis 990)}

VOORZIJDE : Gevierendeeld wapenschild gelegen op een kruis welke de binnenrand doorbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: ERNE / BAVAR/ D. EPS / LEOD (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik.

KEERZIJDE: Het perron van Luik geplaatst binnen een parelrand, aan weerszijden XII - SVS (12 sols).

TEKST: (Eikeltje) AVDIATVR. ALTERA. PARS. 1594 (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

Muntmeester:

ZJ
1594

Info:

LUI.44: Brûlé van 12 sols of 1/2 liard (koper)^{(de
Chestret 559 - Dengis 989)}

VOORZIJDE : Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild waarbij de bonnet de binnenrand doorbreekt. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten). Aan weerszijden van het wapen een rozetje.

TEKST: .ERNES. BA. DVX. EP. L. D. B. C. L. (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux episcopus Leodiensis dux Bullonensis comes Lossensis. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren, bisschop van Luik, hertog van Bouillon, graaf van Loon.

KEERZIJDE: Het perron van Luik geplaatst binnen een parelrand, aan weerszijden XII - SVS (12 sols).

TEKST: (Eikeltje) .AVDIATVR ALTERA PARS 94 (of variant). Dit betekent: men moet ook de tegenpartij horen (hoor en wederhoor).

Muntmeester:

1544

Info:

Afgekort jaartal of volledig jaartal.
Dit type bestaat met SVS, SOS, SOV of SOVS rechts van het perron.

LUI.45: Liard (koper)^{(de
Chestret 569 - Dengis 992)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (met bonnet) naar links.

TEKST: (Eikeltje) ERNESTVS. BAVA. DVX. D. GRA. EPI (of variant). Dit is voluit: Ernestus Bavaria dux, dei gratia episcopus. Dit betekent: Ernestus van Beieren, bij Gods gratie bisschop.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild, de bonnet onderbreekt de tekst niet. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten). Aan weerszijden van het wapen een punt.

TEKST: (Wapentje van Looz) LEODIEN. DVX. BVLL. CO. LOSSE. (of variant). Dit is voluit: Leodiensis dux Bullonensis comes Lossensis. Dit betekent: (van Luik), hertog van Bouillon, graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ (1606)

Info:

Volgens een verordening moesten de munten van dit type geslagen te Maaseik een duidelijk teken dragen om ze van die van Luik te kunnen onderscheiden.

LUI.46: Gigot (koper)^{(de
Chestret 570 - Dengis 993)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (blootshoofds) naar links.

TEKST: (Eikeltje) ERNESTVS. D. G. ARCHIEPIS. COL (of variant). Dit is voluit: Ernestus dei gratia archiepiscopus Colonia. Dit betekent: Ernestus, bij Gods gratie aartsbisschop van Keulen.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild, de bonnet onderbreekt de tekst niet. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten).

TEKST: (Wapentje van Looz) EPIS. LEODIEN. V. BAVA. DVX. C. LO (of variant). Dit is voluit: episcopis Leodiensis vel Bavaria dux comes Lossensis. Dit betekent: bisschop van Luik en hertog van Beieren, graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ (1606)

Info:

LUI.47: Liard (koper)^{(de
Chestret 571 - Dengis 994)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (met bonnet) naar links.

TEKST: (Eikeltje) .ERNESTVS. DVX. BAVARIE (of variant). Dit is voluit: Ernestus dux Bavarie. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild met een hartschild, de bonnet onderbreekt de tekst. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten), het hartschild is het wapen van Loon.

TEKST: COMES. LOSSENSIS. (of variant). Dit betekent: Graaf van Loon.

Muntmeester:

ZJ (1607)

Info:

Muntmeester Mathieu van den Nederhoven, werkzaam te Maaseik, kreeg op 13 december 1607 toestemming om tot een bedrag van 2000 Brabantse guldens liards te slaan ter waarde van een Luikse aidant (24 Luikse sols of 1 Brabantse liard) en gigots ter waarde van een halve Luikse aidant (12 sols of 1 Brabantse gigot).

LUI.48: Gigot (koper)^{(de
Chestret 572 - Dengis 995)}

VOORZIJDE : Borstbeeld van Ernestus van Beieren (blootshoofds) naar links.

TEKST: (Eikeltje) .ERNESTVS. DVX. BAVARIE (of variant). Dit is voluit: Ernestus dux Bavarie. Dit betekent: Ernestus hertog van Beieren.

KEERZIJDE: Met bonnet gekroond en gevierendeeld wapenschild met een hartschild, de bonnet onderbreekt de tekst. In kwartier 1 en 4 het wapen van Palatinat (leeuw) en in kwartier 2 en 3 het wapen van Beieren (ruiten), het hartschild is het wapen van Loon.

TEKST: COMES. LOSSENSIS. (of variant). Dit betekent: Graaf van Loon.

Noten:

1: Voor de beschrijving van de gecompliceerde muntslag van Luik is zwaar geleund op de publicaties van de Chestret, de Renesse en de latere bewerking van Mignolet. De informatie is gecontroleerd en aangepast naar de laatste stand van zaken middels het zeer uitgebreide werk van Jean Luc Dengis.

2: De heer Schelberg heeft ook een website waar veel informatie is te vinden over de familie.

3. Pierre Colman, L'orfèvrerie religieuse liégeoise du XVe siècle à la Révolution, 2t., Liège, 1966. Tome I, p.282.

4. Jacques Breuer, Les orfèvres du pays de Liége, dans Bulletin de la Société des Bibliophiles liégeois, t. XIII, 1935. n.1620.

5. Edouard Poncelet, Les orfèvres de la cathédrale Saint Lambert de Liège, in BSAH, Tome XXVI 107 139. p.130 en: Pierre Colman, L'orfèvrerie religieuse liégeoise du XVe siècle à la Révolution, Liège, 1966. Tome I, p.54.

6. Edouard Poncelet, Les orfèvres de la cathédrale Saint Lambert de Liège, in BSAH, t. XXVI, p.107 139. p.130 en 132.

7. Pierre Colman, L'orfèvrerie religieuse liégeoise du XVe siècle à la Révolution, Liège, 1966. Tome I, p.54.

8. De gegevens over het werk van Franciscus van Schelberg en zijn zoon en kleinzoon als muntmeesters zijn afkomstig uit: J. Baron de Chestret de Haneffe, Numismatique de la Principauté de Liége et de ses dépendances (Bouillon, Looz) in: Mémoires couronnés et Mémoires des savants étrangers publiés par l=Academie Royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique. - Tome L (1890).

9. Pierre Colman, L'orfèvrerie religieuse liégeoise du XVe siècle à la Révolution, 2t., Liège, 1966. Tome I, p. 54, n.18. Archive: AEL, Registre paroissial, n.205, f.69.

10. De gegevens over het werk van Paulus Joannes Franciscus van Schelberg als muntmeester zijn afkomstig uit: J. Baron de Chestret de Haneffe, Numismatique de la Principauté de Liége et de ses dépendances (Bouillon, Looz) in: Mémoires couronnés et Mémoires des savants étrangers publiés par l=Academie Royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique. - Tome L (1890).