Maastricht

Maastricht staat bekend als de oudste stad van Nederland. Uit archeologische vondsten blijkt dat de omgeving reeds in de late steentijd bewoond was (bandkeramikers). Het huidige Maastricht ontstond ca. 50 na Christus als Romeinse vesting waar net als in Nijmegen een Romeins garnizoen was gelegerd. Maastricht lag dan ook op de plaats waar de zeer belangrijke verbindingsroute van Keulen naar Boulogne de Maas overstak. In de 6e eeuw werd de bischopszetel van Tongeren verplaatst naar Maastricht. Dit geeft al aan dat Maastricht ook na het vertrek van de Romeinen uit onze streek altijd een belangrijke stad is gebleven. In de Romeinse tijd zijn er geen munten geslagen te Maastricht, daar werd in de 7e eeuw mee begonnen onder de Merovingische koningen. Vanaf deze tijd bleef Maastricht een belangrijke muntplaats voor de diverse Duitse koningen, Luikse bisschoppen en diverse hertogen van Brabant.

Maastricht heeft vroeger altijd te maken gehad met de vreemde situatie van een tweeherigheid. In de Karolingische periode was de bisschopszetel verplaatst naar Luik maar vanaf de 11e eeuw gaven de Duitse koningen omvangrijke Maastrichtse rechten aan de Luikse bisschoppen, o.a. het recht van de muntslag te Maastricht. In 1204 gaf de Duitse keizer zijn deel van de Maastrichtse rechten aan de hertogen van Brabant. Er werden toen in Maastricht munten geslagen door de Brabantse hertogen maar ook gelijktijdig door de Luikse bisschoppen. Na de verovering van Maastricht in 1632 door de stedendwinger Frederik Hendrik, vervielen de rechten van de Brabantse hertogen aan de Staten-Generaal. De tweeherigheid van Maastricht heeft nog tot de tijd van de Franse revolutie geduurd.

Het muntteken van Maastricht is een vijfpuntige ster (1). Deze is in de Bourgondische tijd ingevoerd onder Karel V nadat de muntplaats aanduiding "in de Vroenhof" in onbruik raakte (de Vroenhof is het Brabantse graafschap Vroenhoven waarin ook Maastricht lag).

Tijdens de 80-jarige oorlog heeft Maastricht een groot aantal koperen noodmunten geslagen. Na de verovering door de Spanjaarden is er te Maastricht een koninklijk munthuis geweest die gemunt heeft voor Brabant. De laatste munten in Maastricht zijn geslagen onder koning Philips IV van Spanje (1621-1665). Op 8 september 1632 moest Maastricht zich namelijk overgeven aan Frederik Hendrik waarna het munthuis werd gesloten. Toen de stad in 1794 door de Fransen werd belegerd zijn er nog wel zilveren noodmunten geslagen van 100 en van 50 stuivers.

Arthus Emonts was de laatste muntmeester van Maastricht, nog voor de capitulatie had hij op 21 augustus 1632 een partij munten afgeleverd. Het munthuis werd na de capitulatie gesloten. In 1645 trachtte ene Thielman Cannarts de munt heropend te krijgen maar dit is niet gelukt. Hij was van plan om te Maastricht oorden te slaan op de voet van Holland en Zeeland of anders op de voet van de prins-bisschop van Luik. De oorden zouden vooral nuttig zijn voor de bevolking en het garnizoen van Maastricht omdat dezen zich nu met Luikse oorden moesten behelpen. Hij wilde 12.000 gulden per jaar aan sleischat af dragen aan de Staten-Generaal en verzekerde dat de noordelijke provincies geen last van deze aanmunting zou hebben. Op 14 maart 1645 werd zijn verzoek echter definitief afgewezen¹.
 

De munten van Karel V (1506-1555)

Op de Maastrichtse korten van Karel V staat als wapen een klimmende leeuw naar links afgebeeld. Het uitgebreide wapenschild van Karel V komt niet voor op het koperen klein-geld. Ondanks dat Karel V op 25 oktober 1555 het gezag aan zijn zoon Philips II overdroeg zijn er net als in Antwerpen nog korten geslagen met zijn naam en beeltenis met het jaartal 1556.


MAA.1: korte.^{(GH.198 - PW 9301/9302)}

VOORZIJDE: Gekroond borstbeeld van Karel V naar rechts.

TEKST: (ster) .CA. D.G. V. IMP. HIS. REX. (jaar). De tekst is voluit: Carolus V Dei gratia imperium Hispaniarum rex, en betekent: keizer Karel V, bij Gods gratie koning van Spanje.

KEERZIJDE: Klauwende leeuw naar links binnen een cirkelvormige versiering.

Willem van Libbeke:

     ZJ       1552
    1548      1553
    1549      1554
    1550      1555
    1551      1556


Voorkomende voorzijde varianten:

VZ: A: (ster) .CAROLVS. D.G. RO. IM. H
    B: (ster) CA. D.G. V. IMP. HISP. REX. (jaartal)
    C: (ster) CA. D:G. V. IMP. HISP. REX (jaartal).


Info:

Variant B (1550), (zie afbeelding) particuliere collectie.
Variant C (1553), (zie afbeelding) particuliere collectie.

De koperen korte was bij ordonnantie van 7 april 1543 ingevoerd. De exemplaren met het muntteken handje, lelie en Gelders kruisje zijn geslagen te Antwerpen, Vlaanderen en Nijmegen. Op de Maastrichtse exemplaren staat het muntteken ster. Het herkennen van het juiste munthuis kan problemen geven bij gesleten exemplaren. Het jaartal 1553 was nooit beschreven maar is nu recentelijk bekend geworden. Zie ook de rubriek nieuwe vondsten. Van deze muntjes gingen er 128 in een mark werks wat een gewicht van 1,92 gram moest opleveren.

Uit de rekeningen blijkt dat er in de volgende periodes korten zijn geslagen²:

Periode 27 december 1548 t/m 20 juni 1552 (Willem van Libbeke) ca. 829.312 stuks.
Periode 25 december 1552 t/m 14 oktober 1558 (Willem van Libbeke) ca. 963.440 stuks.



De munten van Philips II (1555-1598)

Op 25 oktober 1555 nam Philips II het gezag over van zijn vader, keizer Karel V. Het wapen dat Philips gebruikte op de Maastrichtse koperen munten is een gekroond Oostenrijks-Bourgondisch wapenschild met 4 kwartieren en een hartschild.

1 = Wapen van Oostenrijk (Zilveren faas).
2 = Wapen van Valois (3 lelies).
3 = Wapen van Bourgondië (3 schuine balken in blauw en goud).
4 = Wapen van Brabant (Gouden leeuw).
5 = Wapen van Vlaanderen (Zwarte leeuw).


MAA.2: korte.^{(GH.229 - PW 9303)}

VOORZIJDE: Gekroond borstbeeld van Philips II naar rechts.

TEKST: PHS. D:G. HISP.Z.REX.D.B. (of variant). De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum rex dux Brabant en betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: In het midden een kruis met daaromheen vier vuurijzers waar de vonken vanaf springen, onder een van de vuurijzers is het muntteken ster geplaatst. Het geheel wordt omgeven door een bladerkrans.
 

Zacharias Cornachini en Clemens van Eembrugge

    ZJ (Ca.1559-1564)


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: PHS. D.G. HISP. Z. REX. D. B.
    B: PHS. D.G. HISP. AN. Z. REX. D. B.
    C: PHS. D:G. HISP. Z. REX. D. B.
    D: PHS. D.D. HISP. Z. REX. D.( )


KZ: I : Normaal kruis.
    II: Kruis van 4 cirkels met aan een vuurijzer de orde van het gulden vlies.


Info:

Net als Karel V heeft ook Philips II korten aangemunt van zuiver koper met een gewicht van 1,92 gram wat later bij de Statenkorten verlaagd is naar 1,2 gram.

Uit de rekeningen blijkt dat er in de volgende periodes korten zijn geslagen²:

Periode 10 december 1558 t/m 20 juni 1561 (Zacharias Cornachini) ca. 1.312.986 stuks.
Periode 21 juni 1561 t/m 25 december 1563(Zacharias Cornachini) ca. 2.526.400 stuks.
Periode 26 december 1563 t/m 23 maart 1564 (Clemens van Eembrugge) ca. 420.832 stuks.



MAA.3: korte.^{(GH.231 - PW 9304) t/m}

VOORZIJDE: Gekroond borstbeeld van Philips II naar rechts.

TEKST: PHS. D:G. HISP.REX.D.BR. (of variant) en ster onder het borstbeeld. De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum rex dux Brabant en betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild.

TEKST: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR (of variant). Dit betekent: de Heer is mijn helper.

Muntmeesters: Emanuel Meynarts, Christophe Buedel en Gilles van Haelbeke

    ZJ (Ca.1571-1579)


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: .(ster).PHS. D.G. HISP. Z. REX. D. B.
    B: .(ster) PHS. D.G. HISP. Z. REX. D. BR
    C: .(ster).PHS. D.G. HISP. Z. REX. D. BRA


KZ: a: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR


Info:

De korte was een munt die een waarde had van 2 mijten. De mijt bestond er in twee soorten, de Vlaamse mijt van 1/48 stuiver en de Brabantse mijt van 1/72 stuiver. De eerste korten zijn geslagen in de 14e eeuw van biljoen (legering van zilver met veel koper). Net als Karel V heeft ook Philips II ze aangemunt van zuiver koper met een gewicht van 1,92 gram wat later bij de Staten korten is verlaagd naar 1,2 gram.

Uit de rekeningen blijkt dat er in de volgende periodes korten zijn geslagen²:

Periode 10 juli 1571 t/m 9 juni 1572 (Emanuel Meynarts) ca. 296.320 stuks.
Periode 13 augustus 1572 t/m 18 augustus 1574 (Christophe Buedel) ca. 387.952 stuks.
Periode 2 september 1574 t/m 9 juni 1575 (Christophe Buedel) ca. 11.648 stuks.
Periode 17 september 1575 t/m 21 mei 1579 (Gilles van Haelbeke) ca. 285.104 stuks.



MAA.4: dubbele korte.^{(GH.230 - PW 9305)}

VOORZIJDE: Borstbeeld van Philips II zonder kroon, naar rechts.

TEKST: PHS D:G HISP Z REX. D BRA. (of variant) en ster onder het borstbeeld. De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum rex dux Brabant en betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild gelegen op een kruis.

TEKST: .DOMINVS. MIHI. ADIVTOR. (of variant). Dit betekent: de Heer is mijn helper.
 

Muntmeesters: Emanuel Meynarts, Christophe Buedel en Gilles van Haelbeke

    ZJ (Ca.1571-1579)

Bekende afslagen etc.

    ZJ (vals)


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (ster).PHS. D:G. HISP Z. REX. D. BRA.
    B: (ster)PHS. D:G. HISP. REX. D. BRA.
    C: (ster)PHS. D.G. HISP. REX D. BRA
    D: (ster).PHS. DG HISPZREX. D. BR A.


KZ: a: .DOMINVS. MI - HI. ADIVTOR.
    b: .DOMINVS. MIHI. ADIVTOR.
    c:  (DOMINVS. M)IHI. ADIIOR.



Info:

Variant Ab (ZJ), particuliere collectie.
Variant Dc (vals), particuliere collectie.

De dubbele korte werd geslagen met een gewicht van 3,84 gram (64 uit een mark).

Uit de rekeningen blijkt dat er in de volgende periodes dubbele korten zijn geslagen²:

Periode 10 juli 1571 t/m 9 juni 1572 (Emanuel Meynarts) ca. 196.352 stuks.
Periode 13 augustus 1572 t/m 18 augustus 1574 (Christophe Buedel) ca. 158.392 stuks.
Periode 2 september 1574 t/m 9 juni 1575 (Christophe Buedel) ca. 15.584 stuks.
Periode 17 september 1575 t/m 21 mei 1579 (Gilles van Haelbeke) ca. 188.256 stuks.



Noodmunten ten tijde van het Spaanse beleg (12 maart 1579 - 29 juni 1579)

De stad Maastricht is tijdens de opstand tegen Spanje enige tijd in Staatse handen geweest. In maart 1579 begint Alexander Farnese, hertog van Parma, echter een belegering van de stad Maastricht. Na maanden van felle strijd wordt de stad op 29 juni 1579 genomen door de Spanjaarden die gelijk duizenden inwoners vermoorden. De stad werd geplunderd en vernield door de Spanjaarden waardoor de omgeving van Maastricht nog jaren daarna een armoedige en ellendige aanblik had.


MAA.5: koperen halve stuiver ^{(vG 149 - PW 1)}

VOORZIJDE: Tekst met onder de afsnede een wapenschildje met de ster van Maastricht. Aan weerszijden van het wapen de cijfers van het jaartal (1579).

TEKST: �TRA� / AB�HISP / �OBSES� De tekst is voluit: Traiecto ab Hispanis obsesso, dit betekent: vanwege het beleg van Maastricht door de Spanjaarden.

KEERZIJDE: Zwaard omgeven door tekst, aan weerszijden van het gevest een ster.

TEKST: PRO - IVS / CAV - SAE� / DE - FEN De tekst is voluit: pro iustae causae defensione, dit betekent: vanwege de verdediging van een juiste zaak.
 

Muntmeester:

    1579


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: �TRA� / AB� HISP / �OBSES�


KZ: a: PRO - IVS / CAV - SAE� / DE - FEN


Info:

Emissie 28 april 1579.



MAA.6: koperen stuiver ^{(vG 148 - Sprenger 135 - PW 2)}

VOORZIJDE: Een wapenschild met de ster van Maastricht met daarboven een zwaard. Het geheel is omgeven door tekst.

TEKST: PRO - IVS / TAE - CAV / SAE - DEFE / NSI - ONE / 15 - 79 Deze tekst betekent: vanwege de verdediging van een juiste zaak.

KEERZIJDE: Tekst: TRAIEC / TO AB HIS / PANIS OB / SESSO met onder de afsnede het Romeinse cijfer I (1 stuiver). De tekst betekent: vanwege het beleg van Maastricht door de Spanjaarden.
 

Muntmeester:

    1579


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: �-� / PRO - �IVS / TAE �-� CAV / SAE� - DEFE / NSI - ONE / 15 - 79 / �-�
    B: �-� / PRO - �IVS / TAE �-� CAV / SAE� - DEFE / NIS - ONE / 15 - 79 / �-�


KZ: a: � / TRAIEC / TO � AB � HIS / PANIS � OB / �SESSO�


Info:

Emissie 28 april 1579.



MAA.7: koperen twee stuiver ^{(vG 147 - Sprenger 133 - PW 3)}

VOORZIJDE: Een wapenschild met de ster van Maastricht met daarboven een zwaard. Het geheel is omgeven door tekst.

TEKST: PRO - IVS / TAE CAV / SAE - DEFE / NSI - ONE / 15 - 79 Deze tekst betekent: vanwege de verdediging van een juiste zaak.

KEERZIJDE: Tekst: TRAIEC / TO AB HIS / PANIS OB / SESSO met onder de afsnede het Romeinse cijfer II (2 stuiver). De tekst betekent: vanwege het beleg van Maastricht door de Spanjaarden.
 

Muntmeester:

    1579


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: �-� / PRO - IVS / TAE �-� CAV / SAE� - DEFE / NSI - ONE / 15 - 79 / �-�


KZ: a: � / TRAIEC / TO � AB � HIS / PANIS � OB / SESSO.
    b: � / TRAIEC / TO � AB � HIP / PANIS � OB / SESSO.


Info:

Emissie 28 april 1579.



MAA.8: koperen acht stuiver ^{(vG 155 - Sprenger 141 - PW 6)}

VOORZIJDE: Een wapenschild met de ster van Maastricht. Het wapenschild is rijk versierd en getooid met een helm waarboven de ster van Maastricht prijkt.

TEKST: PROTE. D. POPV. TV. - PROP. NO. TVI. GLO dit is voluit: protege domine populu tuum prop nomi tui gloriam. Deze tekst betekent: Heer bescherm uw volk omwille van de eer van uw naam.

KEERZIJDE: Een hand die een zwaard vasthoud, om het zwaard staat tekst.

TEKST: �-� / TRA - IEC / AB HIS - OBSES / PRO IVS / CAVSAE / DEFE - SIONE Onder de afsnede het Romeinse cijfer VIII (8 stuiver). De tekst betekent: vanwege het beleg van Maastricht door de Spanjaarden voor de verdediging van een juiste zaak.

Muntmeester:

    1579


Voorkomende voorzijde varianten:

VZ: A: PROTE. D. POPU. TU. - PROP. NO. TUI. GLO

    1: Met volledig jaartal 1579.
    2: Met afgekort jaartal 79.


KZ: a: �-� / TRA - IEC / AB HIS - OBSES / PRO IUS / CAUSAE / DEFE - SIONE
    b: �-� / TRA - IEC / *AB* - HIS / PA - NIS / *OB - SES



Info:

Variant A2b (1579), particuliere collectie.

Emissie juni 1579.



MAA.9: koperen twaalf stuiver ^{(vG 151 - Sprenger 137 - PW 4)}

VOORZIJDE: Een wapenschild met de ster van Maastricht met daarboven een zwaard. Het geheel is omgeven door tekst.

TEKST: TRA - IEC / AB HIS - OBSES / PRO IVS - CAVSAE / DEFE - SIONE / 1579 De tekst is voluit: Traiecto ab Hispanis obsesso pro iustus causae defesione. De tekst betekent: vanwege het beleg van Maastricht door de Spanjaarden voor de verdediging van een juiste zaak.

KEERZIJDE: (ster) / PROTEGE / DNE POPVLV / TVVM PROP / NOMI TVI / GLORIAM met onder de afsnede het Romeinse cijfer XII (12 stuiver). De tekst betekent: Heer bescherm uw volk omwille van de eer van uw naam.

Muntmeester:

    1579


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: �-� / TRA - IEC / AB � HIS - � OBSES / PRO � IVS - CAVS’ / DEFE - SIONE / ��-�� / 15 - 79


KZ: a: (ster) / PROTEGE / DNE � POPVLV / TVVM � PROP � / � NOMI � TVI � / GLORIAM / � XII �


Info:

Emissie 14 mei 1579.

MAA.10: koperen zestien stuiver ^{(vG 154 - Sprenger 140 - PW 7)}

VOORZIJDE: Een wapenschild met de ster van Maastricht. Het wapenschild is rijk versierd en getooid met een helm waarboven de ster van Maastricht prijkt.

TEKST: PROTE D POPV TV - PROP NO TVI GLO dit is voluit: protege domine populu tuum prop nomi tui gloriam. Deze tekst betekent: Heer bescherm uw volk omwille van de eer van uw naam.

KEERZIJDE: Een hand die een zwaard vasthoud, om het zwaard staat tekst.

TEKST: - / TRA - IEC / AB HIS - OBSES / PRO IVS / CAVSAE / DEFE - SIONE Onder de afsnede het Romeinse cijfer VIII (8 stuiver). De tekst betekent: vanwege het beleg van Maastricht door de Spanjaarden voor de verdediging van een juiste zaak.

Muntmeester:

    1579


Voorkomende voorzijde varianten:

VZ: A: PROTE. D. POPV. TV. - PROP. NO. TVI. GLO
    B: PROTE. D. POPV. TV. - PROP. NO. TVI. GLOR
    C: PROTEGE. DNE. POPVIV. TVVM. - PROP. NO. TVI. GLO
    D: PROTE. D. POPV. TV. - PROP. NOMI. TVI. GLORIAM


KZ: a: �-� / TRA - IEC / AB. HIS - :OBSES / PRO. IVS - CAVSAE / DEF^SE - SIONE


Info:

Emissie juni 1579.



MAA.11: koperen vierentwintig stuiver ^{(vG 150 - Sprenger 136 - PW 5)}

VOORZIJDE: Een wapenschild met de ster van Maastricht met daarboven een zwaard. Het geheel is omgeven door tekst.

TEKST: TRA - IEC / AB HIS - OBSES / PRO IVS - CAVSAE / DEFE - SIONE / 1579 De tekst is voluit: Traiecto ab Hispanis obsesso pro iustus causae defesione. De tekst betekent: vanwege het beleg van Maastricht door de Spanjaarden voor de verdediging van een juiste zaak.

KEERZIJDE: / PROTEGE / DNE POPVLV / TVVM PROP / NOMI TVI / GLORIAM met onder de afsnede het Romeinse cijfer XXIIII (24 stuiver). De tekst betekent: Heer bescherm uw volk omwille van de eer van uw naam.

Muntmeester:

    1579


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: �-� / TRA - IEC / AB � HIS - OBSES � / PRO � IVS - CAVSAE / DEF E - SIONE / ��-�� / 15 - 79


KZ: a: (ster) / PROTEGE / DN^SE � POPUL^SU / TUUM��PROP � / � NOMI � TUI � / GLORIAM / � XXIIII �


Info:

Emissie juni 1579.



MAA.12: koperen veertig stuiver ^{(vG 153 - Sprenger 139 - PW 8)}

VOORZIJDE: Een wapenschild met de ster van Maastricht. Het wapenschild is rijk versierd en getooid met een helm waarboven de ster van Maastricht prijkt.

TEKST: PROTE D POPV TV - PROP NO TVI GLO dit is voluit: protege domine populu tuum prop nomi tui gloriam. Deze tekst betekent: Heer bescherm uw volk omwille van de eer van uw naam.

KEERZIJDE: Een hand die een zwaard vasthoud, om het zwaard staat tekst.

TEKST: TRA - IEC / AB HIS - OBSES / PRO IVS / CAVSAE / DEFE - SIONE Onder de afsnede het Romeinse cijfer XXXX (40 stuiver). De tekst betekent: vanwege het beleg van Maastricht door de Spanjaarden voor de verdediging van een juiste zaak.

Muntmeester:

    1579


Voorkomende voorzijde varianten:

VZ: A: PROTH. D. POPU. TU. - PROP. NO. TUI. GLO
    B: PROTE. D. POPU. TU. - PROP. NO. TUI. GLOR
    C: PROTEGE. DNE. POPUIU. TUUM. - PROP. NO. TUI. GLO
    D: PROTE. D. POPU. TU. - PROP. NOMI. TUI. GLORIAM


KZ: a: �-� / (ster) TRA - IEC (ster) / AB: HIS - OBSES / PRO: IUS - CAUSAE /DEF^SE - SIONE / �XXXX�
    b: �-� / (ster) TRA - IEC (ster) / AB: HIS - OBSES / PRO: IUS - CAUSAE /DEF^SE - SION / �XXXX�


Info:

Emissie juni 1579.



Herstelde koninklijke muntslag onder Philips II

Na de verovering van Maastricht door Parma is het munthuis weer in gebruik genomen als koninklijke munt voor het hertogdom Brabant. Volgens een instructie van 1 januari 1580 werd de aanmunting van koperen oorden en duiten voorgeschreven.


MAA.13: hertogelijke duit.^{(GH.233 - PW 9306)}

VOORZIJDE: Borstbeeld van Philips II naar rechts of links zonder kroon.

TEKST: PHS. D:G. HIS. Z. REX. DVX. B. (of variant). Onder het borstbeeld staat het tot twee cijfers afgekorte jaartal, gesplitst door een ster. De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum z rex dux Brabant, dit betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild.

TEKST: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR. (of variant), dit betekent: de Heer is mijn helper.
 

Muntmeester: Gilles van Haelbeke, muntteken: ster.

    1580

Muntmeester: Meynaert Swole, muntteken: ster.

    1582     1591
    1583     1592
    1584     1593
    1585     1594
    1586     1596
    1587     1597
    1588    
    1589
    1590


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (cijfer)(ster)(cijfer) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. B.
    B: (cijfers)(ster)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. B.
    C: (cijfer)(ster)(cijfer) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BR.
    D: (cijfers)(ster)(cijfers) .PHS. D.G. HIS. Z. REX. DVX. B.
    E: (cijfer)(ster)(cijfer) .PHS( ) D G( ) HSIP. Z. REX. DVX. B( )
    F: (cijfer)(ster)(cijfer) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DV. B.
    G: (cijfer).(ster)(cijfer) .PHS. D.G. HISP. Z. RFX. DVX. B.


    1: Links 1 rondje en rechts 2 rondjes naast het borstbeeld naar rechts.
    2: Links 1 rondje en rechts 2 rondjes naast het borstbeeld naar links.
    3: Links 2 rondjes en rechts 1 rondje naast het borstbeeld.
    4: Zonder rondjes naast het borstbeeld.


KZ: a: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR.
    b: DOMINVS. MIHI. ADIVTO.
    c: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR
    d: DOMINV . MIHI. ADIVTOR.
    e: DOMINVS. MIHI. ADIVTO

    I : correct wapen.
    II: kwartieren verwisseld (1588).


Info:

Variant A2bI (1580), particuliere collectie.
Variant G2bI (1580), particuliere collectie.
Variant D1dI (1583), afbeelding PW blz.22.
Variant F2?I (1583), particuliere collectie.
Variant E2eI (1588?), particuliere collectie.
Variant D1cI (1593), afbeelding van Gelder plaat I nr.10.
Variant B2cI (1594), particuliere collectie.

De duiten (negenmannekens) werden geslagen met een gewicht van 2,72 gram (90 uit een mark).

Uit de rekeningen blijkt dat er in de volgende periodes duiten zijn geslagen²:

Periode 1 januari 1580 t/m 31 december 1580 (Gilles van Haelbeke) ca. 74.868 stuks.
Periode 7 maart 1582 t/m 31 december 1585 (Meynaert Swole) ca. 270.200 stuks.
Periode 27 maart 1586 t/m 29 mei 1589 (Meynaert Swole) ca. 235.350 stuks.
Periode 30 mei 1589 t/m 5 augustus 1593 (Meynaert Swole) ca. 133.920 stuks.
Periode 5 augustus 1593 t/m 30 september 1595 (Meynaert Swole) ca. 75.890 stuks.
Periode 22 november 1595 t/m 31 maart 1598 (Meynaert Swole) ca. 1.370.100 stuks (inclusief de duiten van het type MAA.15)².

Er bestaat een duit van 1588 met de bovenste 2 kwartieren in het wapen verwisseld. Interessant is ook een duit met de verkeerde tekst HSIP ipv HISP (tekstvariant E). Jaartal is moeilijk leesbaar maar mogelijk 1588. De drie ringen in het veld bij het borstbeeld van Philips II betekenen dat de munten een waarde hadden van drie korten ter waarde van twee Vlaamse mijten (totaal zes Vlaamse mijten = negen Brabantse mijten).



MAA.14: hertogelijke oord.^{(GH.232 - PW 9308)}

VOORZIJDE: Gekroond borstbeeld van Philips II naar links.

TEKST: PHS. D.G. HIS. Z. REX. DVX. B. (of variant). Onder het borstbeeld staat het jaartal welke gesplitst is door een ster. De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum z rex dux Brabant, dit betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild.

TEKST: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR (of variant), dit betekent: de Heer is mijn helper.
 

Muntmeester: Gilles van Haelbeke, muntteken: ster.

    1580

Muntmeester: Meynaert Swole, muntteken: ster.

    1582     1589
    1583     1590
    1584     1591
    1585     1592
    1586     1593
    1587     1594
    1588

Bekende afslagen etc.

    1585 (vals)


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (cijfers)(ster)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. B.
    B: (cijfers)(ster)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BRA.
    C: (cijfers)(ster)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BR
    D: (cijfers)(ster)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BR.
    E: (cijfers)(ster)(cijfers) .PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BRA


KZ: a: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR.
    b: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR
    c: DOMINVS + MIHI + ADIVTOR



Info:

Variant Da (1582), particuliere collectie.
Variant Da (1585), particuliere collectie.
Variant Aa (1586), particuliere collectie.
Variant Db (1586), particuliere collectie.
Variant Ac (1587), particuliere collectie.
Variant Da (1590), particuliere collectie.
Variant Aa (1591), afbeelding van Gelder plaat I nr.9.
Variant Aa (1592), afbeelding PW blz.23.
Variant Aa (1593), particuliere collectie.

De oorden werden geslagen met een gewicht van 5,44 gram (45 uit een mark).

Uit de rekeningen blijkt dat er in de volgende periodes oorden zijn geslagen²:

Periode 1 januari 1580 t/m 31 december 1580 (Gilles van Haelbeke) ca. 173.582 stuks.
Periode 7 maart 1582 t/m 31 december 1585 (Meynaert Swole) ca. 514.670 stuks.
Periode 27 maart 1586 t/m 29 mei 1589 (Meynaert Swole) ca. 375.434 stuks.
Periode 30 mei 1589 t/m 5 augustus 1593 (Meynaert Swole) ca. 824.075 stuks.
Periode 5 augustus 1593 t/m 30 september 1595 (Meynaert Swole) ca. 79.430 stuks.

Er bestaat een oord van 1592 waarbij het muntteken ster over het muntteken boom (van den Bosch) is gesneden. Een verklaring hiervoor is moeilijk te geven. In 1592 hadden beide steden ieder een eigen stempelsnijder in dienst. Een fout van de stempelsnijder is hierdoor zo goed als uitgesloten. Als een stempelsnijder voor 2 verschillende steden de stempels moest snijden dan zou een fout als deze kunnen voorkomen. In dat geval is de fout niet echt een ramp omdat de stempels voor den Bosch en Maastricht nagenoeg identiek zijn, alleen het muntteken verschilt. Bij een "fout" kon de stempelsnijder hem aan de andere stad leveren. Een mogelijke verklaring is dat de Maastrichtse muntmeester een muntstempel uit den Bosch heeft laten ombouwen tot een stempel voor Maastricht. Waarom dit is gebeurd is dan weer een raadsel. Mogelijk kwam men stempels tekort door ziekte van de eigen stempelsnijder.



MAA.15: Bourgondische duit.^{(GH.234 - PW 9307)}

VOORZIJDE: Een scheef geplaatst stokken kruis welke door een vuurijzer heen gestoken is. Van het vuurijzer springen vonken af en eronder hangt een lammetje, dit is het teken van de orde van het gulden vlies. Boven het kruis is een kroontje geplaatst en aan weerszijden van het kruis staat het jaartal.

TEKST: PHS. D:G. HISP. Z. REX. DVX. BRA. (of variant) en een ster. De tekst is voluit: Philippus Dei gratia Hispaniarum z rex dux Brabant, dit betekent: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en hertog van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild.

TEKST: .DOMINVS. MIHI. ADIVTOR (of variant). Dit betekent: de Heer is mijn helper.
 

Muntmeester: Meynaert Swole, muntteken ster.

    1597
    1598


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. B (ster)
    B: PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BRAB (ster) 
    C: PHS. D.G. HISP. Z. REX. DVX. BR (ster)


KZ: a: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR
    b: DOMINVS. MIHI. ADIVTOB R over foute B


Info:

Variant Ca (1597), afbeelding PW blz.22.
Variant Cb (1597), particuliere collectie.

Deze "Bourgondische" duiten werden net als de duiten met borstbeeld geslagen met een gewicht van 2,72 gram (90 uit een mark).

Volgens de rekening van muntmeester Meynaert Swole heeft hij over de periode van 22 november 1595 t/m 31 maart 1598 ca. 1.370.100 stuks duiten of negenmannekens geslagen (inclusief de duiten van het type MAA.13)².


De munten van Albertus & Isabella (1598-1621)

Op zijn sterfbed had Philips II de Nederlanden aan zijn dochter Isabella geschonken die in het huwelijk zal treden met Albertus van Oostenrijk. Als hun huwelijk kinderloos zal blijven dan vervallen de Nederlanden na hun dood weer aan de Spaanse kroon. Isabella huwt te Ferrara (in Italië) met Albertus van Oostenrijk, en samen nemen zij de taak op zich om de Nederlanden te gaan besturen. Zij hopen ook het noorden voor zich te winnen maar de opstandige gewesten willen niets weten van een verzoening en dus gaat de oorlog ook onder Albertus & Isabella gewoon door.

Op de Maastrichtse koperen munten van Albertus en Isabella komen 2 verschillende wapenschilden voor:
 

Wapen 1:

1 = Oostenrijk (Zilveren faas).
2 = Bourgondië (3 schuine balken in blauw en goud).
3 = Leeuw van Brabant.

Wapen 2:

1 = Hongarije (3 dwarsbalken).
2 = Bohemen (Leeuw).
3 = Castilië (Kasteel).
4 = Leon (Leeuw met gouden kroon).
5 = Sicilië (Bestaat uit de 4 rode palen van Aragon en de adelaar van Hohenstaufen).
6 = Portugal (5 blauwe schildjes in een rand van 7 gouden kasteeltjes).
7 = Oostenrijk (Zilveren faas).
8 = Bourgondië (3 schuine balken in blauw en goud).
9 = Valois (3 Lelies).
10 = Brabant (Gouden leeuw).
11 = Vlaanderen (Zwarte leeuw).
12 = Tirol (Rode adelaar).


MAA.16: duit.^{(GH.302 - PW 9309 - AvK.30)}

VOORZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild (2).

TEKST: (ster) ALBERTVS. ET. ELISABET. DG (of variant), de tekst is voluit: Albertus et Elisabeth Dei gratia (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Gebloemd kruis met op het hart het wapen van Maastricht (ster).

TEKST: (ster) ARCHIDVCES. AVST. DV. BV. ET. B (of variant), dit is voluit: Archiduces Austria dux Burgundie et Brabant. Dit betekent: aartshertogen van Oostenrijk, hertogen van Bourgondië en Brabant.
 

Muntmeesters: Thielman Coomans alias Goemans en Adam Dries alias Driesch, muntteken: ster.

    ZJ


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (ster) .ALBERTVS. ET. ELISABET. DEI. G
    B: (ster) ELISABET. D.G. AVS. D. BV. ET. .


KZ: a: (ster) ARCHIDVCES. AVST. DVCE. BVRG. ET. B.
    b: (ster) ARCHIDVCES. AVST. DVCE. BV. ET. B.


Info:

Uit de rekeningen blijkt dat er in de volgende periodes duiten zijn geslagen²:

Periode 16 september 1601 t/m 26 september 1604 (Thielman Coomans) ca. 52.148 stuks.
Periode 23 november 1604 t/m 15 september 1607 (Thielman Coomans) ca. 41.820 stuks.
Periode 23 september 1607 t/m 15 september 1610 (Thielman Coomans) ca. 16.768 stuks.
Periode 7 januari 1611 t/m 21 juni 1614 (Adam Dries) ca. 101.968 stuks.
Periode 21 juni 1614 t/m 13 april 1616 (Adam Dries) ca. 3.840 stuks.

Dit moeten duiten geweest zijn van dit type zonder jaartal omdat andere duiten (MAA.18) pas vanaf 1616 voorkomen. De duiten zijn geslagen op naam en op de voet van de aartshertogen Albert & Elisabeth. De duiten zijn tot 1606 geslagen op de oude voet van 102 stuks uit een mark. Dit geeft een gewicht van ca. 2,41 gram. De exemplaren van na 1606 zijn geslagen volgens de nieuwe voet van 128 stuks uit een mark. Dit geeft een gewicht van ca. 1,92 gram per stuk. Op 30 juni 1607 verscheen een plakkaat waarin de duiten en oorden van Maastricht, den Bosch en Roermond alleen gangbaar werden verklaard in de stad van uitgifte en hun directe omgeving. Op 29 oktober 1609 en op 30 september 1610 verscheen wederom een plakkaat dat de omloop van het kleingeld van Roermond, den Bosch en Maastricht regelde.



MAA.17: oord.^{(GH.298 - PW 9311 - AvK.22)}

VOORZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild (2) tussen twee sterren.

TEKST: (ster) ALBERTVS. ET. ELISABET. D:G. (of variant), dit is voluit: Albertus et Elisabeth Dei gratia en betekent: Albertus en Elisabeth, bij Gods gratie (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Wapen van Maastricht (ster) gelegen op een gekroond en scheef geplaatst stokkenkruis. Onder aan het schildje hangt het teken van de orde van het gulden vlies en aan weerszijden staat het jaartal

TEKST: (ster) ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVRG. ET. B (of variant), dit is voluit: Archiduces Austria duces Burgundie et Brabant. Dit betekent: aartshertogen van Oostenrijk, hertogen van Bourgondië en Brabant.
 

Muntmeester: Thielman Coomans alias Goemans, muntteken: ster.

    1601     1607
    1603     1608
    1604     1609
    1605
    1606

Muntmeester: Adam Dries alias Driesch, muntteken: ster.

    1611
    161Z
    1613
    1614
    1615


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. DEI. GR
    B: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. DEI. GRA
    C: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. DEI. GRATI
    D: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. DEI. G.
    E: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. DE. G.
    F: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. DE. GR
    G: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. DEI. G
    H: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. DE G
    I: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. DEI G
    J: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET D. GR
    K: (ster)ALBERTVS. ET. ELISABET. D.G


KZ: a: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVRG. ET. B
    b: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVR. ET. B.
    c: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVR. ET. B
    d: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVC. BVR
    e: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVC. BVR.
    f: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVCS. BVR.
    g: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVR. B.Z.
    h: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVCS. BVR. B.Z.
    i: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVC. BVR. ET B
    j: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVC. BVR. ET. B
    k: (ster)ARCHIDVCES. AVST. DVCS. BVR. ET. B   


Info:

Variant Ba (1605), particuliere collectie.
Variant Ej (1607), particuliere collectie.
Variant Gj (1607), particuliere collectie.
Variant Jj (1607), particuliere collectie.
Variant Gi (1608), particuliere collectie.
Variant Kj (1608), particuliere collectie.
Variant Fk (1611), particuliere collectie.
Variant Ek (161Z), particuliere collectie.
Variant F(?)k (161Z), particuliere collectie.
Variant Gh (1613), particuliere collectie.
Variant Gh (1614), particuliere collectie.

Geslagen tot 1606 op de oude voet: 51 stuks per mark, gewicht ca. 4,82 gram. Na 1606: 64 stuks per mark, gewicht ca. 3,84 gram.

Uit de rekeningen blijkt dat er in de volgende periodes oorden zijn geslagen²:

Periode 16 september 1601 t/m 26 september 1604 (Thielman Coomans) ca. 214.047 stuks.
Periode 23 november 1604 t/m 1606 (Thielman Coomans) ca. 29.771 stuks op de voet van 51 stuks uit een mark.
Periode 1606 t/m 15 september 1607 (Thielman Coomans) ca. 201.556 stuks op de voet van 64 stuks uit een mark.
Periode 23 september 1607 t/m 15 september 1610 (Thielman Coomans) ca. 803.088 stuks.
Periode 7 januari 1611 t/m 21 juni 1614 (Adam Dries) ca. 6.421.312 stuks.
Periode 21 juni 1614 t/m 13 april 1616 (Adam Dries) ca. 4.513.536 stuks.

Normaal is de ster van Maastricht zo geplaatst dat 1 punt omhoog wijst en de ster als het ware staat op 2 punten. Op exemplaren van 1608 komt de ster in het wapen gedraaid voor. Hij staat op 1 punt en 2 punten wijzen omhoog, zie dit exemplaar.



MAA.18: duit.^{(GH.300 - PW 9310 - AvK.26)}

VOORZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild (1) met meerdere kwartieren.

TEKST: ALBERTVS. ET. ELISABET. D.G.(ster) (of variant). Dit is voluit: Albertus et Elisabeth Dei gratia en betekent: Albertus en Elisabeth, bij Gods gratie (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Schuin geplaatst stokkenkruis welke door een vuurijzer is heen gestoken. Aan het vuurijzer hangt de keten van de orde van het gulden vlies en aan weerszijden staat het jaartal.

TEKST: (ster) ARCHID. AVST. DVCES. BVRG. BRA(B). (of variant). Dit is voluit: Archiduces Austria Burgundie Brabant en betekent: aartshertogen van Oostenrijk, hertogen van Bourgondië en Brabant.
 

Muntmeester: Ghysbert van Caubergh, muntteken: ster.

    1616     1618
    1617     1619


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: ALBERTVS. ET. ELISABET. D.G (ster)
    B: ALBERTVS. ET. ELISABET. D.G.
    C: ALBERTVS. ET. ELISABET. D:G



KZ: a: (ster) ARCHID. AVST. DVCES. BVRG. BRA
    b: (ster) ARCHID. AVST. DVCES. BVRG. BRAB.
    c: (ster) ARCHID. AVST. DVCES. BVRG. BRA Z
    d:        ARCHID. AVST. DVCES. BVRG. BRA. Z (ster)



Info:

Variant Ad (1616), particuliere collectie.
Variant Ba (1618), particuliere collectie.
Variant Bc (1619), particuliere collectie.
Variant C? (1619), particuliere collectie.

Geslagen op naam en op de voet van de aartshertogen Albert & Elisabeth. Deze exemplaren zijn geslagen volgens de nieuwe muntvoet die sinds 1606 gold. Voorschrift 128 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 1,92 gram per stuk.

Volgens de rekening van muntmeester Ghysbert van Caubergh heeft hij over de periode van 5 augustus 1616 t/m 4 september 1620 ca. 3.352.176 stuks duiten of negenmannekens geslagen².



MAA.19: oord.^{(GH.296 - PW 9312 - AvK.20)}

VOORZIJDE: Gekroonde Spaans wapenschild (2).

TEKST: (ster) ALBERTVS. ET. ELISABET. DEI. GRATIA (of variant). Dit betekent: Albertus en Elisabeth, bij Gods gratie (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door 3 wapenschildjes.

TEKST: (ster) ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVRG. ET. B (of variant). Dit is voluit: Archiduces Austria duces Burgundie et Brabant en betekent: aartshertogen van Oostenrijk en hertogen van Bourgondië en Brabant.

Muntmeester: Ghysbert van Caubergh, muntteken: ster.

    ZJ (1616)


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (ster) ALBERTVS. ET. ELISABET. DEI. GRATIA


KZ: a: (ster) ARCHIDVCES. AVST. DVCES. BVRG. ET. B


Info:

Variant Aa (ZJ), particuliere collectie.

Voorschrift: 64 stuks per mark, gewicht ca. 3,84 gram.

Dit oord van een nieuw type is zonder jaartal maar schijnt ca. 1616 geslagen te zijn. In ieder geval bestaat een exemplaar welke over een oud type oord (MAA.17) van 1614 is geslagen². Dit maakt het aannemelijk dat dit type kan zijn ontstaan in 1616.  Uit de rekeningen is bekend dat er van 21 juni 1614 tot 13 april 1616 oorden zijn geslagen. Onder deze vermelding vallen dan de oorden van het vorige type (MAA.17) met de jaren 1614 en 1615 en dit type zonder jaartal. Totaal zijn er in deze periode ca. 4.513.536 oorden geslagen.



De munten van Philips IV (1621-1665)

Omdat aartshertog Albertus in 1621 kinderloos komt te overlijden vervallen de zuidelijke Nederlanden weer aan de Spaanse troon. Isabella bleef nog wel tot haar dood regentes. Op de munten verschijnt nu het portret en het wapen van de Spaanse koning Philips IV.

Op de Maastrichtse koperen munten van Philips IV verschijnen 2 types wapenschilden:
 

Wapen 1:

1 = Oostenrijk (Zilveren faas).
2 = Bourgondië (3 schuine balken in blauw en goud).
3 = Wapen van Brabant (Gouden leeuw).
 

Wapen 2:

1 = Castilië (Kasteel).
2 = Leon (Leeuw met gouden kroon).
3 = Aragon (4 rode palen).
4 = Sicilië (Bestaat uit de 4 rode palen van Aragon en de adelaar van Hohenstaufen).
5 = Portugal (5 blauwe schildjes in een rand van 7 gouden kasteeltjes).
6 = Oostenrijk (Zilveren faas).
7 = Bourgondië (3 schuine balken in blauw en goud).
8 = Valois (3 Lelies).
9 = Brabant (Gouden leeuw).
10 = Vlaanderen (Zwarte leeuw).
11 = Tirol (Rode adelaar).


MAA.20: duit.^{(GH.338 - PW 9313 - AvK.74)}

VOORZIJDE: Schuin geplaatst stokkenkruis welke door een gekroond vuurijzer is heen gestoken. Aan het vuurijzer hangt de keten van de orde van het gulden vlies.

TEKST: (ster) PHIL. IIII. D.G. HISP. ET. INDIAR. REX (of variant). Dit is voluit: Philippus IIII Dei gratia Hispaniarum et Indiarum rex, en betekent: Philips IIII, bij Gods gratie koning van Spanje en de Indiën (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Gekroond Bourgondisch wapenschild (1).

TEKST: .ARCHID. AVS. DVX. BVR. BRAB. c (of variant). Dit is voluit: Archidux Austria Burgundie Brabant z c: aartshertog van Oostenrijk-Bourgondië en Brabant.
 

Muntmeester: Arthus Huybrechts, muntteken: ster.

    1624
    1625
    1626


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (ster) PHIL. IIII. D.G. HISP. ET. INDIAR. REX


KZ: a: .ARCHID. AVS. DVX. BVR. BRAB. c


Info:

Deze duiten zijn geslagen met een gewicht van ca. 1,92 gram (128 stuks uit een mark).

Uit de rekeningen van muntmeester Arthus Huybrechts blijkt dat er in de volgende periodes duiten of negenmannekens zijn geslagen²:

Periode 6 maart 1624 t/m 28 februari 1626 ca. 88.832 stuks.
Periode 1 maart 1626 t/m 31 juli 1627 ca. 44.864 stuks.
Periode 1 augustus 1627 t/m 14 maart 1629 ca. 76.032 stuks.



MAA.21: oord.^{(GH.336 - AvK.71)}

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door 3 wapenschildjes. Links Oostenrijk, rechts Bourgondi‰ en onder Brabant.

TEKST: (ster) .PHIL. IIII. D.G. HISP. ET. INDIAR. REX (of variant). Dit is voluit: Philippus IIII Dei gratia Hispaniarum et Indiarum rex, en betekent: Philips IIII, bij Gods gratie koning van Spanje en de Indiën (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Gekroonde Spaans wapenschild (2) met aan weerszijden het jaartal.

TEKST: .ARCHID. AVS. DVX. BVRG. BRAB. Zc (of variant). Dit is voluit: Archidux Austria dux Burgundie Brabant Z c, en betekent: aartshertog van Oostenrijk, hertog van Bourgondië en Brabant.
 

Muntmeester: Arthus Huybrechts, muntteken: ster.

    1624     1629
    1625     1630
    1626
    1627
    1628

Muntmeester: Arthus Emonts, muntteken: ster.

    1631
    1632


Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (ster) .PHIL. IIII. D.G. HISP. ET. INDIAR. REX.


KZ: a: .ARCHID. AVS. DVX. BVRG. BRAB. Z^c


Info:

Variant Aa (1624), particuliere collectie.
Variant Aa (1629), particuliere collectie.

Deze oorden zijn geslagen met een gewicht van ca. 3,84 gram (64 stuks per mark).

Uit de rekeningen blijkt dat er in de volgende periodes oorden zijn geslagen²:

Periode 6 maart 1624 t/m 28 februari 1626 (Arthus Huybrechts) ca. 449.266 stuks.
Periode 1 maart 1626 t/m 31 juli 1627 (Arthus Huybrechts) ca. 234.904 stuks.
Periode 1 augustus 1627 t/m 14 maart 1629 (Arthus Huybrechts) ca. 163.232 stuks.
Periode 15 maart 1629 t/m 7 april 1631 (Arthus Huybrechts) ca. 464.768 stuks.
Periode 25 april 1631 t/m 21 augustus 1632 (Arthus Emonts) ca. 249.160 stuks.


Eindnoten:

1: H. Enno van Gelder, Een poging tot heropening van de munt te Maastricht in 1645, De Geuzenpenning 24e jaargang no.4 oktober 1974 pagina 73-76.

2: A. Perreau, Recherches sur la ville de Maestricht et sur ses monnaies, Brussel 1846.